Antalya yöresine ait bazı zeybek danslarının ezgi ritim ve hareket analizi

Abstract

TRT Türk Halk Müziği Repertuvarı tarandığında Antalya yöresine ait 15 sözsüz eser olduğu görülmektedir. Bu eserlerden 14 adedi zeybek 1 adedi ise Elmalı saz havası olarak kayıtlıdır. Son dönemlerde Antalya ili ve ilçelerinde yapılan alan araştırmalarında yörede icra edilen başka zeybek dans ve müziklerinin olduğu ancak bunların kayıt altına alınmadığı tespit edilmiştir. Bu araştırmanın amacı, Antalya yöresine ait henüz kayıt altına alınmamış bazı zeybek danslarını kayıt altına almak, bu dansları ezgi, ritim ve hareket açısından analiz etmektir. Kaybolmaya yüz tutan bu kültürel değerlerin tespit edilmesi, ezgi, ritim ve hareket açısından analiz edilerek kayıt altına alınması, kültürel açıdan da önem arz etmektedir. Bu araştırma, nitel araştırma yönteminin kullanıldığı durum çalışması desenli bir araştırmadır. Ayrıca bu araştırmada literatür tarama ve yüz yüze görüşme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada, Antalya yöresine ait kayıt altına alınmamış 9 adet zeybek dansı tespit edilmiştir. Kaynak kişilerden elde edilen bu zeybek danslarına ait ezgi ve ritimlerin notaları yöresel çalım teknikleri dikkate alınarak yazılmıştır. Yine kaynak kişilerce aktarılan dans hareketleri, ezgi ve ritim notaları ile birlikte bütünlük sağlaması açısından partisyon olarak verilmiştir. Araştırma sonucunda, Antalya yöresine ait kayıt altına alınmamış 9 adet zeybek dansının makamsal açıdan incelendiğinde, 5 zeybek ezgisinin Hüseyni makamı dizisinde, 3 zeybek ezgisinin Rast makamı dizisinde ve 1 zeybek ezgisinin de Nikriz makamı dizisinde olduğu; aynı danslar ritim açısından incelendiğinde ise 7 tanesinin 9/4'lük usulde, 2 zeybek dansının da 9/8'lik usulde olduğu tespit edilmiştir.