Osmanlı Rical-i Devleti'nden bir zat: Mahmud Celaleddin Paşa (1838-1899)

Abstract

19. yüzyıl Osmanlı bürokrasisi açısından önemli bir dönemdir. Siyasi olaylar, anayasal düzenlemeler ve hareketler bu dönemi önemli kılan hususlardandır. Bu olayların önemli olması, bu olayları yöneten devlet adamlarını da önemli kılmaktadır. Kendi dönemlerinin "Paşalar veya Bâb-ı Âlî" Dönemi olarak anılmasında etkili olan bu devlet adamları, çok yönlü kişilerdir. Bildikleri dillerin yanında ilgilendikleri alanlarla da ön plana çıkan bu devlet adamlarından biri, Mahmud Celaleddin Paşa'dır. 1838'de İstanbul'un Vefa semtinde dünyaya gelen Mahmud Celaleddin Paşa, Çorluluzâde ailesine mensuptur. Döneminin aydınlarından olan Mahmud Celaleddin Paşa, tarihçiliğinin yanı sıra, devlet adamlığı, hattatlık ve musikişinaslığı ile bilinen devrinin önemli simalarındandır. Bulunduğu devlet görevleri esnasında yazdığı eserler çok değerli olup, yaşadığı dönemin olaylarını yaşayan bir gözle anlatması bakımından öneme haizdir. Birçok önemli görevde bulunmuş olan Paşa'nın, en dikkat çekici görevi Girit'te bulunduğu dönemdir. İç karışıklıkların arttığı, diğer devletlerin müdahale sahası haline gelen Girit'teki asayiş problemlerini çözmeye çalışmıştır. Burada suikaste uğrayan Mahmud Celaleddin Paşa, İstanbul'a dönerek vefatına kadar burada kalmıştır. Bu çalışmada devrinin önemli simalarından olan Mahmud Celaleddin Paşa'nın bulunduğu dönemin siyasi olayları, ailesi, bulunduğu ilk görevler ve eserleri incelenmiştir.