31 Mart ve 23 Haziranİstanbul yerel seçimleri haberlerinin karşılaştırmalı söylem analizi: Sabah, Sözcü, Yeniçağ, Milli Gazete, Birgün örneklemi

Abstract

Haber kavramı birçok düşünür tarafından üzerine yorumlar yapılan ve uzlaşması zor alanlardan biridir. Özellikle kitle iletişimi düşünüldüğünde haber kavramının önemliliği ciddi derecede artmaktadır. Haber kavramları arasındaki farklılığa bakıldığında iki alt başlık altında belirgin bir farklılık olduğu görülmektedir. Bunlardan ilki Liberal-Çoğulcu kuramdır. Bu yaklaşıma göre medya dördüncü büyük kuvvet olarak yer almaktadır ve bir denetleme mekanizması olarak görülmektedir. Öte yandan Eleştirel kurama göre bakıldığında ise haberin bağımsız olmadığı ve ideoloji tarafından etkilendiği öne sürülmektedir. Bu çalışmada da ideoloji temelinde haber kavramı ele alınmıştır. Kitleler üzerinde haberlerin nasıl inşa edildiğinin araştırılacağı bu çalışmada, haberler Van Dijk'ın söylem analizi kuramıyla incelenmiştir ve haber metinlerinde açık ve örtük yapılar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın örneklemi olarak 2019 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nde yapılan İstanbul seçimleri ele alınmıştır. Diğer seçimlerden ayrı olarak İstanbul özelindeki seçimin tercih edilme sebebi ise 31 Mart tarihli seçimin iptal edilip 23 Haziran tarihinde bir daha yapılmasıdır. İki seçim arasında yer alan seçim ile alakalı haberlerdeki söylem farklılıkları incelenerek haberlerin hangi ideolojik yapılar aracılığıyla oluşturulduğu araştırılmıştır. Her iki seçimin bulunduğu haftalardaki haberler incelenmiştir. Tarih aralığı olarak 25 Mart – 31 Mart, 17 Haziran – 23 Haziran tarihleri belirlenmiştir. Bunun sebebi ise seçim günü yaklaştıkça haber söylemlerinde yer alan ifadelerdeki ideolojik yapısının artmasından kaynaklanmaktadır. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgulardan ortaya çıkan sonuçlara bakıldığında, gazetelerin seçim haberlerini ele alırken inşa ettiği haberlerin ideolojik olarak yakın olduğu yönün lehinde ve ideolojik olarak karşı olduğu tarafın aleyhinde söylemlerle haber metinlerini inşa ettiği görülmektedir.