D400 karayolunun Antalya Kemer kesiminde kaya düşme potansiyeline yönelik "Tehlike Sınıflandırma Sistemi" uygulaması ve mevcut sistemin geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Antalya-Muğla karayolunun (D400) Sarısu-Kemer arasında kalan kesimindeki yol yarmalarında kaya düşmesi tehlike sınıflandırma sisteminin geliştirilerek uygulanmasıdır. Bu amaçla geliştirilmesi planlanan kaya düşmesi tehlike sınıflandırması A.B.D'nin Tennessee eyaletinde uygulanmakta olan sistemdir. Bu araştırmada; yol geometrisi ve trafik koşullarına bağlı olarak gelişen çeşitli parametreleri (şev yüksekliği, araç risk ortalaması, hendek etkinliği, blok algılama mesafesi, yol genişliği, kaya düşme tarihçesi, şevdeki su varlığı) tehlike derecelerine göre sayısal olarak sınıflandıran ve "Tennessee Kaya Düşmesi Tehlike Sınıflandırma Sistemi (RHRS)" olarak adlandırılan yöntemin kullanılması amaçlanmaktadır. Bu sisteminin jeolojik değerlendirmeler bölümünde ilk olarak şev yenilme türleri (düzlemsel, kama, devrilme, farklı bozunma ve döküntü) belirlenmektedir. Daha sonra belirlenen şev yenilme türlerinin yoğunluk, blok boyutu, diklik, sürtünme gibi parametrelerinin çalışma alanında bulunma yüzdelerine göre puanlaması yapılmaktadır. Bu parametrelerin puanlamasının kişiden kişiye değişebileceği sistemin eksikliği olarak düşünülmektedir. Bu nedenle, "Kaya Düşme Tehlike Sınıflandırma Sistemi"nin jeolojik karakterizasyon bölümü yerine, "GSI Kaya Kütlesi Sınıflama Sistemi" olarak adlandırılan yöntemin kullanılarak, sistemin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Böylece, sistemde kişiden kişiye değişebilecek yorumlamalar ortadan kaldırılmış olacaktır. Tez kapsamında Antalya-Muğla karayolunun Sarısu-Kemer mevkiinde yapılan arazi çalışmaları sonunda 1 adet B-sınıfı şevi ve 7 adet A-sınıfı şevi tespit edilmiş ve A-sınıfı şevlerin ayrıntılı sınıflandırma çalışmaları yapılmıştır. 200 puan üzerindeki şevlerin hem saha ve yol geometrisi, hem de kaya kalite göstergesi bakımından diğerlerine göre daha yüksek puanlar alarak en tehlikeli şevleri oluşturdukları görülmüştür.