Antalya'dan alınan Abamectin'e dirençli bir Tetranychus urticae Koch (Acarina: Tetranychidae) popülasyonuna karşı bazı aktif maddelerin etki düzeylerinin araştırılması

Abstract

İki-noktalı kırmızıörümcek Tetranychus urticae Koch. (Acarina: Tetranychidae) Türkiye ve Dünyanın çok sayıda ülkesinde yaygın olan ve tarımsal ürünlerde önemli kayıplara neden olan zararlı akar türlerindendir. Çok sayıda aktif maddeye karşı dirençli popülasyonlarının giderek yaygın duruma gelmesi bu türe karşı mücadelede kullanılan ilaçların etkisini zayıflatmıştır. Tez kapsamında yapılan çalışmalarla hala tavsiyelerde yer alan, farklı etki mekanizmlerine sahip bitki koruma ürünleri, Beauveria bassiana ATCC 74040 ırkı, Terponoid Blend QRD460, Spiromesifen+Abamectin ve Chlorantraniliprole+Abamectin'in Abamectin'e-Dirençli T. urticae popülasyonuna karşı hangi düzeylerde etkili olabildiği ortaya çıkarılmak istenmiştir. Ayrıca ilerde daha yaygın kullanılması beklenen entomopatojen B. bassiana ATCC 74040 ırkı ile seleksiyon çalışması yapılarak T. urticae'de bu entomopatojene karşı direnç potansiyeli araştırılmıştır. Tez kapsamında ele alınan bitki koruma ürünlerinin etki potansiyelleri için Laboratuvar ve Abamectin'e-Dirençli popülasyonlar üzerinde düzenlenen laboratuvar akar-daldırma testleriyle LC değerleri ve direnç oranları belirlenmiştir. Akar-daldırma testinde, öncelikle börülce yaprak diskleri üzerine ergin dişi kırmızıörümcekler bırakılmıştır. Bu diskler popülasyonda %0-100 aralığında ölüme yol açan doz serilerine 5 saniye boyunca daldırılmıştır ve kuruduktan sonra agarlı bir petri içerisine yerleştirilerek sayım zamanına kadar 231C sıcaklık, %655 nem, 16:8 h (aydınlık: karanlık) gün uzunluğundaki iklim odasında muhafaza edilmiştir. Beauveria bassiana ATCC 74040 ırkı için Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonlarından elde edilen LC değerleri arasında önemli bir fark bulunmamıştır. Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonları için LC50 değerleri sırasıyla 0.5×107 ve 0.4×106 spor/ml'dir. Bu entomopatojen tavsiye dozunda her iki popülasyon üzerinde de yakın oranda ölüme yol açmıştır. Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonları üzerinde tavsiye dozunda ölüm oranları sırasıyla %97 ve %100'dür. Beauveria bassiana ATCC 74040 ırkı ile selekte edilen Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonu üzerinde yapılan testlerde elde edilen LC50 değerleri sırasıyla 3.9×107 ve 0.4×106 spor/ ml'dir. B. bassiana ile selekte edilen popülasyon selekte edilmeyen popülasyona göre yaklaşık 9 kat dirençli bulunmuştur ve bu fark popülasyonların LC değerlerinin güven aralıkları çakışmadığı için önemlidir. Terponoid Blend QRD 460 ile yapılan testlerde T. urticae'nin Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonlarında elde edilen LC değerleri arasında önemli bir fark bulunmamıştır. Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonları için LC50 değerleri sırasıyla 553.01 ve 450.29 mg(ak. md) /L'dir. Terpenoid Blend Q 460 tavsiye dozunda Abamectin'e-Dirençli ve Laboratuvar popülasyonları üzerindeki ölüm oranları sırasıyla %56 ve %57'dir. Spiromesifen+Abamectin için düzenlenen testlerde Laboratuvar ve Abamectin'e-Dirençli popülasyonun LC50 değerleri sırasıyla 2.51 ve 20.12 mg(ak.md) /L olarak bulunmuştur. İki aktif madde içeren bu akarisit önerildiği tavsiye dozunda Laboratuvar popülasyonun %97'sini, Abamectin'e-Dirençli popülasyonun %62'sini öldürmüştür. Diğer iki aktifli ilaç, Chlorantraniliprole+Abamectin için Laboratuvar ve Abamectin'e-Dirençli popülasyonun LC50 değerleri ise sırasıyla 0.61 ve 4.04 mg(ak.md) /L olarak bulunmuştur. Chlorantraniliprole+Abamectin tavsiye dozunda Laboratuvar popülasyonun tamamını öldürebildiği halde Abamectin'e-Dirençli popülasyonda %82'lik bir ölüm meydana getirebilmiştir.