Osmanlı Devleti'nde orman yangınları (1850-1918)

Abstract

Osmanlı Devleti nazarında ormanların nasıl bir yere sahip olduğunu meydana çıkarmak amacıyla 1850-1918 tarihleri arasındaki orman yangınlarına dair veriler incelenmiştir. Bu amaçla çalışma Osmanlı arşivinden ulaşılan belgelere dayanılarak ele alınmıştır. İncelenen konu, Osmanlı Devleti'nin ve toplumunun ormanlar ile kuruduğu bağ, orman yangınlarının çıkış nedenlerinin incelenmesi, orman yangınlarının söndürülmesi sürecinin araştırılması ve orman yangınlarını önlemek için yapılan işlemlerin araştırılması ve orman yangınlarının sonucunu içerecek şekilde dört ana başlığa ayrılmıştır. Birinci bölüm Osmanlı Devleti ve orman arasındaki ilişkinin incelenmesine ayrılmıştır. Bu doğrultuda ormanların mülkiyeti incelenmiş, Tanzimat Dönemi ile birlikte ormancılık alanında yaşanan değişimler ele alınmış ve ormancılık ile ilgili nezaretlerin değişimi ve orman memurluğunun değişimi kaleme alınmıştır. İkinci bölümde ormanlık arazide yer açmak, kömür üretmek ve eşkıyalık gibi amaçlarla çıkarılan yangınlar ayrıca dikkatsizlik sonucunda meydana gelen yangınlar ve son olarak doğal afet olarak gerçekleşen yangınlar incelenmiştir. Üçüncü bölüm orman yangınlarının söndürülmesi sürecini ele almaktadır. Bu bölümde orman memurları, ordu ve ahalinin orman yangınlarını söndürme çalışmalarındaki etkileri ve görevleri incelenmiştir. Orman yangınlarının söndürülme süreçlerinin birçoğunda birlikte hareket etmiş olan bu üç kesim hakkında detaylı bilgilere ulaşabilmek için üçüncü bölüm; ahali le birlikte orman yangınlarının söndürülmesi, ordunun yardımı ile orman yangınlarının söndürülmesi ve orman memurları ve amelelerin yangınların söndürülmesindeki rolü olarak üç ayrı başlığa ayrılmıştır. Dördüncü bölümünde orman yangınları ile ilgili veriler ve sonrasında yaşanan gelişmeler ele alınmış ayrıca orman yangınlarına karşı alınan önlemler incelenmiştir. Bu bölümde orman yangınlarının incelenen verilere göre nerelerde meydana geldiği ve etkili olduğu alanların boyutu, orman yangınından sonra arazide meydana gelen gelişmeler ve yeniden orman yetiştirme çalışmaları gibi konular ele alınmıştır. Ayrıca ormanların korunması amacıyla gerçekleştirilen çeşitli uygulamalar ve yasal düzenlemeler dördüncü bölümde ele alınmıştır.