Geç Antik çağ'da yakın doğu kiliselerinin Lycia hristiyanlığı üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı Geç Antikçağ'da Lycia Hristiyanlığının kökenleri ve gelişiminde Alexandria, Antiocheia, Hierosolyma ve Constantinopolis kiliselerinin tesirini tarihi kayıtlar içerisinde aramaktır. Tezin kapsamını oluşturan 1-5. yüzyıllar arasında Hristiyanlara ilişkin veriler üç ana bölüm içerisinde incelenmiştir. Birinci bölümün ilk kısmında Lycia Hristiyanlığının kökenleri Elçilerin İşleri, Barnabas'ın İşleri, Paulus ve Thecla'nın İşleri, martyr Nicandrus ve Hermaeus'un passion öyküleri, bölgenin jeopolitik konumu ve barındırdığı Yahudi nüfusu ile karşılaştırılarak genel kanının aksine 1. yüzyıla tarihlendirilerek yeni bir tez öne sürülmüştür. Aynı bölümün ikinci kısmında Roma – Hristiyan ilişkileri kapsamında Lycialı Hristiyanların passion öykülerine ve eleştirilerine yer verilmiştir. Böylece yalnızca ilk kısımda sunulan tez desteklenmemiştir, aynı zamanda 1-4. yüzyıllar arasında Roma katliamına tabi tutulan kimi Hristiyanların Lycia'ya atfedilmelerinin hatalı bir yorum olduğuna kimilerinin ise yeni bir tarihsel seyir içerisinde değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir. Tezin ikinci bölümünde ilk olarak Myra'nın metropolit statüsüne yükselişinin altında yatan ruhani nedenler ele alınmıştır. Akabinde 5. yüzyıl itibariyle Lycia'da (ve Yakın Doğu kentlerinde) münzevi hayatı yaşayan Lycialı keşişlere ve Lycia'da muhtelif gerekçeler ile bulunan din adamlarına odaklanılmıştır. Bu kapsamda on bir din adamı ve bir bürokrat değerlendirilmiştir. 311 yılı itibariyle Lycia Hristiyanlarına ilişkin veriler sistematik olarak artmıştır ve 325 konsil kayıtları aracılığıyla Lycia Kiliseleri'nin ilahiyat anlayışları takip edilebilir hale gelmiştir. Bu nedenle üçüncü bölümde 325-451 yılları arasında toplanan Nicaea, Seleucia, Constantinopolis, I. Ephesus, II. Ephesus ve Chalcedon Konsilleri'nin yanı sıra Lycialı ruhbanların katıldığı irili ufaklı tüm konsiller ve Lycialı piskoposların tutumları aktarılmıştır.