Erişilebilir turizm bağlamında konaklama işletmelerinde engelli bireylere sunulan hizmetlerin önem-performans analizi ile değerlendirilmesi

Abstract

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan rapora göre herhangi bir nedenle engelli olarak yaşayan insanların oranı %15,6 olarak belirtilmiştir. Bu orana göre 2021 yılı itibariyle 8 milyar olan dünya nüfusu içerisinde 1.248.000 kişinin engelli olarak yaşadığı öngörülmektedir (UNWHO,2011). 2002 yılında Türkiye Özürlülük Araştırması'nda Türkiye'deki engellilik oranı %12,29 olarak belirtilmiştir (DİE,2002). Engelli sayısının yüksekliği ve engellilerin tatile genellikle yanlarında refakatçileriyle çıkmaları erişilebilir turizmin, turizm sektöründe önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Ancak engelliler turizme katılırken zorluklar yaşamaktadır. Bu zorlukların giderilmesi için tüm engel grupları için çeşitli düzenlemeler yapılmalıdır. Bu çalışma konaklama işletmelerinde erişilebilir turizm kapsamında sunulan hizmetlerin engelli bireyler için önem düzeylerini ve uygulanma performanslarını önem performans analizi kullanarak belirlemeyi amaçlamaktadır. Erişilebilir turizm literatüründe yapılan çalışmalarda kullanılan anketler incelenerek bir anket oluşturulmuştur. Oluşturulan anket engelli dernekleri, engelliler için özel eğitim merkezleri ve sosyal medya aracılığı ile yazılı veya online anket şeklinde engelli bireylere uygulanmıştır. Anketin ilk bölümünde katılımcıların demografik özelliklerini ve tatil alışkanlıklarını belirlemek amacıyla 13 ifade yer almaktadır. Anketin ikinci bölümünde erişilebilir turizm kapsamında sunulan hizmetlerin engelli turistler için önemini ölçmeye yönelik 32 ifade yer almaktadır. Anketin üçüncü bölümünde ise aynı hizmetlerin uygulanma performanslarının değerlendirilmesine yönelik 32 ifade yer almaktadır. Anket 405 engelli bireye uygulanmıştır ancak hatalı ve eksik işaretlemeler nedeniyle 19 anket analize alınmamıştır. 386 anketin verileri SPSS 25.0 programında analiz edilmiştir. Anketteki bölümlere Güvenilirlik analizi, Frekans analizi ve Faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizi uygulanan önem ve performans bölümlerinde her iki bölüm için de dört faktör bulunmuştur. Sonrasında önem ve performans bölümlerindeki ifadelerin ortalama değerleri hesaplanıp çıkan sonuçlar ÖPA matrisine yerleştirilmiştir. Bu matriste çıkan sonuçlara göre değerlendirmeler yapılmıştır.