Planlar, raporlar ve müzakere süreçleriyle Kıbrıs sorunu

Abstract

Çalışmanın konusunu Kıbrıs Sorununun planlar, raporlar ve müzakere süreçleri bağlamında kapsamlı incelenmesi oluşturmuştur. Çalışmada uzun bir tarihi geçmişe sahip olan Kıbrıs Sorunun, bu uzun süreç içerisinde neden çözülemediği ve zamanla neden daha karmaşık bir sorun haline geldiği sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır. Ayrıca yine çalışmada Kıbrıs Adası'nın ve çevresinin bir oyun sahnesine benzetilmesinden yola çıkarak sorunun sıfır toplamlı bir oyun modelinden, sıfır toplamlı olmayan bir modele nasıl dönüştürülebileceği tartışılmıştır. Yani tarafların yine birbirlerine rakip olduğu ancak her iki tarafın da karlı olabileceği denge durumuna nasıl ulaşılabileceği sorusuna cevap aranmıştır. İncelemenin sınırlarını, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kurulması öncesi ve sonrası sorunun çözümü için öne sürülen planlar ve müzakere süreçleri oluşturmuştur. Bu sınırlar dâhilinde çalışmanın Kıbrıs Sorununun taraflar arasında ortaya çıkışı, uluslararası bir boyut kazanması, çözüm müzakerelerine başlanması ve tarafların tezleri ele alınmıştır. KKTC'nin kurulması sonrası federasyon temelinde taraflar arasında devam eden çözüm müzakereleri, Annan Planı ve referandumu süreci, Mehmet Ali Talat, Derviş Eroğlu ve Mustafa Akıncı dönemi çözüm müzakerelerine çalışmada geniş bir şekilde yer verilmiştir. Ayrıca Kıbrıs Sorununa doğrudan veya dolaylı olarak dâhil olan bölgesel ve küresel aktörlerin soruna yönelik politikaları incelenmiştir. Kıbrıs Sorununa doğrudan taraf olan Türkiye ve Yunanistan'ın bölgede yaşanan kriz dönemlerinde sorunu ve Doğu Akdeniz bölgesini nasıl güvenlikleştirdiği veya güvenlikdışılaştırdığı liderlerin söylemleri bağlamında ele alınmıştır. Yine çalışmada taraflar arasında 1968'de başlayan ve 2020 yılına kadar zaman zaman kesintilerle devam eden Kıbrıs müzakerelerinde, KKTC ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin (GKRY) çözüm için ileri sürdükleri tezler incelenmiş ve kalıcı bir çözüm için uygulanabilir olup olmadıkları noktasında bir değerlendirme yapılmıştır.