Çağdaş Türk sosyologlarında din ve toplum (Ümit Meriç örneği)

Abstract

Türkiye tarihinde sosyoloji bilimiyle Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde karşılaşılmıştır. Osmanlı aydını devletin devamı ve bekası için çözümler üretmeye çalışmıştır. Türk toplumunun Batı toplumunda farklı olduğunu ayrıca Batı kavram ve olgularıyla Türk toplumunun açıklanamayacağını ifade eden Ümit Meriç, sosyoloji alanında yazdığı eserleriyle Türk sosyolojisinde önde gelen isimler arasında yer almaktadır. Ümit Meriç eserlerinde Türk sosyolojisinin problemleri, şehir konut ve insanı, sosyolojik açıdan modayı, sosyoloji perspektifinden mass media gibi toplumu ilgilendiren birbirinden farklı konuları irdelemiştir. Araştırmada yazarın hayatı ve çalışmaları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Sosyoloji eğitimine babası Cemil Meriç'ten başlayan Ümit Meriç, yaşadığı dönemde Türk toplumunda problem gördüğü durumları tespit ederek bu problemlere çözüm önerilerinde bulunmaktadır. Bu çalışmada Ümit Meriç'in din ve toplum alanındaki fikirleri tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma Ümit Meriç'in din olgusuna ve dini olana bakış açısını aktarması ve yaşadığı Türk toplumunda hangi toplumsal değişim ve toplumsal yapıyı öngördüğünü dile getirmektedir. Ümit Meriç'e göre asrı saadetten şimdiye kadar olan tüm islam alimlerini içine alacak bir bilim dalı oluşturulmalı ve adına Ümmetoloji denilmelidir. Yeni oluşturulan bu bilimin içerisinde yer alan bireylere ümmetolog olarak nitelendirilmelidir. Ümit Meriç, toplumda önem arz ettiğini dile getirdiği; konut, nüfus, kadın, aile, çocuk ve mass media gibi konular üzerinde değerlendirmeler yapmaktadır. Araştırmada ilk olarak Ümit Meriç'in kaleminden çıkan asıl kaynaklardan tarama yapılarak gerekli olan yerlerde konuyla ilgili ikincil kaynaklara ulaşılmaya çalışılmıştır.