Gönüllü sadelik hareketini benimsemiş ailelerin tüketim motivasyonlarının keşfedilmesi

Abstract

Tüketim toplumuna ve aşırı tüketime karşıt görüşlerden birisi olan gönüllü sadelik kavramı, bireylerin tüketim alışkanlıklarının kısıtlanarak ihtiyaçlara yönelik davranışlar edindikleri bir yaşam tarzı olmuştur. Bilinçli tüketim algısı yaratan bu yaşam tarzı, aile yaşamını da etkilemektedir. Ailenin, gönüllü sadelik yaşam tarzından nasıl etkilendiği ve tüketim motivasyonlarının neler olduğu araştırmanın problemi olarak belirlenmiştir. Bu araştırma ile aile birimi ele alınarak gönüllü sadelik literatüründeki boşluğun doldurulması hedeflenmiştir. Gönüllü sadeliği benimsemiş bireylerin azınlıkta olmasının yanı sıra aile olarak gönüllü sadeliği benimseyenlerin sayısının tespit edilmesi zor olduğundan araştırma için en uygun yöntem olarak yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakat yöntemi seçilmiştir. Gönüllü sadeliği benimsemiş ailelere sosyal medyada etiket (hashtag) aratılarak ulaşılmıştır. İlk görüşülen katılımcılar aracılığı ile örneklem kartopu örnekleme yöntemi ile genişletilmiştir. Yapılan mülakatlarda, 14 katılımcı ile görüşülmüştür. Doğrudan hedef kitle olan gönüllü sadeliği benimseyen ailelere ulaşıldığı için, mülakat soruları arasında herhangi bir filtre soru eklenmemiştir. Mülakatlarda elde edilen kayıtlar, Microsoft Word programına aktarılmıştır. Bu görüşme kayıtları aracılığı ile de araştırmanın sonuçlarını yansıtan bulgular elde edilmiştir. Nitel bir araştırma olan çalışma sonucu elde edilen bulgular, durum çalışması ile sonuçlar bölümünde değerlendirilmiştir. Ailelerin gönüllü sadelik yaşam tarzı ile sahip oldukları toplam 10 motivasyonun 8'i "yeniden kullanım, çevrecilik, sosyal yardımlaşma, iç huzur, doğal ürün kullanımı ve üretim, politik tutum, deneyim ve tasarruf" olarak tespit edilmiştir. Literatür incelendiğinde elde edilen 8 bulgunun gönüllü sadelik yaşam tarzı ile ilişkisi olduğu ve çeşitli çalışmalarda bunlara yer verildiği tespit edilmiştir. Bu bulgulara ek olarak elde edilen "aileler arası iletişim ve çocuklar için gelecek" bulguları araştırmanın en önemli 2 bulgusudur ve gönüllü sadeliği benimseyen aileleri bireysel olarak bu hareketi benimseyenlerden ayırmaktadır.