Hilmi Ziya Ülken'in aşk ahlakı ile Nurettin Topçu'un isyan ahlakı'nın karşılaştırılması

Abstract

Hilmi Ziya Ülken ve Nurettin Topçu yakın tarihimizin aynı dönemde yaşamış iki önemli düşünürüdür. Onlar insanların ve devletlerin ahlaktan uzaklaştığına dair ahlaki bir buhrandan bahsetmiş ve ahlaki bir toplum ile devletin oluşabilmesi için birbirlerinden farklı devlet ve toplumsal ahlak tasavvurları ortaya koymuşlardır. Bu bağlamda onların ahlak teorileri, topluma ve devlete yeniden ahlaki bir nitelik kazandırmak için geliştirilmişler ve ahlaka dair temel hareket noktaları şu şekilde olan çözüm arayışlarını sistemleştirmeye çalışmışlardır: Ülken ahlak anlayışının temeline ihtiras ve aşk kavramlarını alırken Topçu da ahlak anlayışının temeline isyan ve aşk kavramlarını almıştır. Her ne kadar ikisinin de ahlak anlayışının temelinde aşk kavramı önemli bir yer işgal etse de felsefi düşüncelerinin genel yapıları bakımından aşk kavramını farklı şekilde yorumladıkları dikkat çekmektedir. Ülken aşk temelli ahlak teorisinden Akademik Devlet ya da Mertebeler Devleti olarak kavramsallaştırdığı siyaset teorisini geliştirmişken Topçu da yine aşkla temellendirdiği ahlak teorisinden hareket ederek Anadolu Sosyalizmi siyaset teorisini geliştirmiştir. Bu tez, Topçu'nun ve Ülken'in ahlak ve siyaset teorilerini karşılaştırmakta ve onların düşünsel olarak farklı yerlerde durduklarını tesbit ederek ahlaki buhrana yaklaşım ve çözümleri açısından düşüncelerini değerlendirmektedir.