Örgütsel demokrasi boyutlarının incelenmesine yönelik açıklayıcı bir karma yöntem araştırması

Abstract

Örgütsel demokrasi kavramı günümüzde gittikçe önemi artan ve akademik çalışmalara gün geçtikçe daha sık konu olmaya başlayan bir kavramdır. Toplumların refahı üzerinde oldukça önemli etkiye sahip olan demokrasi kavramının örgütler açısından ele alınması da örgütlerin refahının gözlenmesi açısından fayda sağlamaktadır. Öte yandan topluma yön veren eğitim kurumlarından olan üniversitelerin demokratik bir örgüt çerçevesinde kurulmuş olmasının da bilimsel ve toplumsal gelişim için gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle çalışmada; lisans düzeyinde turizm eğitimi veren akademik örgütlerde örgütsel demokrasi algısının hangi seviyede olduğunu araştırmak ve örgütsel demokrasi algısını oluşturan temel boyutları belirlemek amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamına Türkiye'de lisans düzeyinde turizm eğitimi veren akademik örgütlerde görev yapan akademisyenler dahil edilmiştir. Açıklayıcı karma yöntem kullanılarak geliştirilen çalışmanın nicel kısmında anket tekniğinden; nitel kısmında ise yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında Geçkil ve Tikici'nin (2015) geliştirdiği Örgütsel Demokrasi Ölçeği kullanılarak akademisyenlerin örgütsel demokrasi algısı ölçülmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; lisans düzeyinde turizm eğitimi veren akademik örgütlerde akademisyenlerin örgütsel demokrasi algısı orta (3,03) seviyededir. Öte yandan örgütsel demokrasi algısı ile akademisyenlerin demografik özellikleri arasındaki bağlantıyı incelediğimizde ise katılımcıların yaşları ve eğitimleri ile örgütsel demokrasi algıları arasında bir farklılaşma olduğu görülmüştür. Araştırmanın nitel kısmında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak akademik örgütlerde örgütsel demokrasi algısını oluşturan boyutlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre bu boyutların; katılım, eleştiri, şeffaflık, adalet, eşitlik, hesap verilebilirlik, gücün paylaşımı ve üçüncü nesil üniversite temaları altında toplandığı görülmüştür. Katılımcılar örgütsel demokrasinin sağlanabilmesi ile ilgili olarak; örgüt kültürü, yönetim tarzı, yönetim hedefleri, biat kültürü ve liyakat ile ilgili önerilerde bulunmuştur. Son olarak örgütsel demokrasiyi metaforlar yoluyla betimlemelerini istediğimiz akademisyenlerin kullandıkları metaforlar; hayvan, insan ve nesne kategorileri altında yorumlanmaya çalışılmıştır.