Karakalpak Türklerinin Er Ziyvar Destanı (İnceleme-Metin)

Abstract

Bu araştırmada, "Karakalpak Folkloru" adlı eserin IX. cildinde yer alan ve Kiril alfabesiyle basılmış olan Karakalpak Türkler'ine ait Er Ziyvar adlı destanın üzerinde durulmuştur. Er Ziyvar destanı Kiril alfabesinden transkripsiyonlu olarak Latin alfabesine, Karakalpak Türkçesi ile yazıya geçirilen destan metni ise Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Aktarım sırasında iki dil arasındaki ortak kelimelerin kullanımına ve korunmasına özen gösterilmeye çalışılmıştır. Metinde yer alan destan geleneğine ait motifler değerlendirilmiştir. Metnin Türkçe aktarması ve Karakalpak Türkçesindeki orijinal hali karşılıklı olarak verilmiş, bu sayede iki kardeş dilin kullanımını da mukayese etmek amaçlanmış, destan metninden hareketle destanın içerisinde yansıttığı sosyal ve kültürel ortam ile birlikte gelenek, görenek, yaşayış ve inanış biçimleri gibi kimi unsurları kültürel bir miras olarak ortaya çıkartmak ve tanıtmak hedeflenmiştir. Çalışmada ayrıca anonim halk edebiyatı türlerinden olan destan hakkında terminolojik bilgi, sınıflandırma, destan üzerine yapılmış önemli çalışmaların yanı sıra kimi önemli destan anlatıcıları hakkında bilgi verilmiştir. Karakalpak Türkleri'nin tarihi, coğrafyası ve nüfüsları hakkında sayısal bilgilerlerle birlikte destan geleneğinin Karakalpak folklorundaki yeri ve önemi üzerinde durulmuş, Karakalpak edebiyatı üzerine Türkiye'de yapılmış kimi çalışmalar hakkında da bilgi vermek amaçlanmıştır.