Antik Yunan düşüncesinde - sanatında etnik anlatımlar ve onların bölgesel sanatla karşılaştırılması

Abstract

"Antik Yunan düşüncesinde – sanatında etnik anlatımlar ve onların bölgesel sanatla karşılaştırılması" başlıklı doktora tezi kapsamında antik kaynaklar aracılığıyla günümüze kadar ulaşan "yabancı" terminolojisinin özellikle arkeolojik verilerde vurgulanan "yabancı" betimlemelerinin tespit edilerek birbiriyle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Tez çalışması kapsamında konu dört bölüm altında irdelenmiştir. Birinci bölümde antik kaynaklarda bahsi geçen yabancı ve yabancı anlamında kullanılan terimler üzerinde durulmuştur. Zamansal olarak ise Homeros'tan başlayıp Erken Roma Dönemi'ne kadar olan süreçteki antik kaynaklar incelenmiştir. Ağırlıklı olarak incelenen antik kaynaklar arasında Homeros, Herodotos, Euripides, Sophokles, Thukydides, Xenophon, Platon ve Aristoteles'in eserleri önemli bir yer tutmaktadır. Yapılan incelemeler sonucunda toplam 51 adet yabancı ve yabancı anlamında kullanılan terim tespit edilmiştir. Tespit edilen terminoloji kullanım alanlarına göre 5 farklı ana başlık altında toplanarak değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler antik kaynakların Yunanca orijinal metinlerine dayanmaktadır. İkinci bölüm Antik kaynaklarda barbar/yabancı olarak adlandırılan halkların listesinden oluşmaktadır. Burada listelenmiş halkların ayrıca kısa bir tanıtımı da yapılmıştır. Üçüncü bölümde arkeolojik verilere dayanarak antik kaynaklarda yabancı olarak adlandırılan halkların kendi sanatı değerlendirilmiştir. Arkeolojik veriler arasında mezar anıtlarındaki insan tasvirli kabartmalar, heykeller ve vazolar üzerindeki sıklıkla anlatımlar kullanılmıştır. Halklar coğrafyasına göre bölünmüştür. Her etnik grup ayrı bir bölüm altında incelenmiştir. Ayrıca her bölümün girişinde halkların coğrafyası, etnik kökeni ve Yunan kaynaklarındaki bilgileri verilmiştir. Dördüncü bölümde ise Yunan sanatında yabancıların resmedilmesi incelenmiştir. Özellikle Yunan vazo sanatında bir yabancının Yunanlılardan ayıran belirli giysi, silah, saç ve sakal stili gibi görsellere değinilmiştir. Tez çalışması kapsamında değerlenen bu bilgiler bütüncül açıdan önemli bir veri akışı sağlanmıştır. Yunan kaynakları tarafından barbar/yabancı olarak adlandırılan halklar hem kendi sanatları ile hem de Yunan sanatındaki görseller ile karşılaştırılmıştır. Söz konusu bu halkların Yunan kaynaklarındaki ve sanatındaki tanımlamalar kendi tanımlamalarıyla benzerlik gösterip göstermediği sorusuna cevap aranmıştır.