Transatlantik ticaret ve yatırım ortaklığı anlaşmasının Türkiye dış ticaretine olası etkileri: karşıt olgusal bir analiz

Abstract

2008 küresel krizi, başta ABD olmak üzere AB ülkelerinde de uzun süreli ekonomik kayıplar yaşanmasına neden olmuştur. Meydana gelen bu olumsuzluklar, ABD ve AB arasında geniş kapsamlı bir ticaret anlaşmasının gerekliliğini gündeme getirmiştir. Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) anlaşması imzalandığı takdirde şimdiye kadar kabul edilmiş en büyük ve en kapsamlı ikili ticaret anlaşması olacak ve anlaşmanın yaratacağı ortak pazar, dünya ticaretinin üçte birine sahip olacaktır. TTIP'ın yalnızca anlaşmaya taraf olan ABD ve AB değil, yaratacağı gelir/ikame ve değer zincir etkileriyle üçüncü ülke ekonomilerinde de önemli etkiler yaratacağı tahmin edilmektedir. Bu çalışma, TTIP'ın yürürlüğe girmiş olduğu varsayımı altında, endüstriler ve alt-endüstriler bazında Türkiye dış ticaretinde meydana gelebilecek olası etkilerini incelemektedir. TTIP'ın etkileri, 52 ülkeye ait 2000-2016 yılları arasını kapsayan panel veri seti ile yapısal çekim modellerinin karşıt-olgusal analizlere izin verecek şekilde kullanılmasıyla belirlenmektedir. Elde edilen bulgular, alt-endüstrilerin genelinde Türkiye'nin ABD, AB ve üçüncü grup ülkelerle dış ticaretinde bir azalma olacağına işaret ederken, ABD ve AB karşısında yaşanacak negatif etkiler, üçüncü ülkeler ile yaşanacak negatif etkilere oranla daha düşük düzeylerdedir. Bununla birlikte elde edilen diğer bulgular, AB ve ABD ile olan endüstri-içi ticarette bir artışa işaret etmektedir.