Batı çiçek tripsi Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae)'den entomopatojen fungus izolasyonu, tanılanması vr zararlıya karşı etkinliklerinin test edilmesi

Abstract

Antalya örtüaltı yetiştiriciliğinde birçok sebze ve süs bitkisinin ana zararlısı olan Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae) doğrudan bitkiler üzerinde zarar yapmakla birlikte önemli bazı virüslerin de vektörü olarak zarar yapmaktadır. Entomopatojen funguslar (EPF), dünya çapında zararlı böceklerle mücadelede yaygın olarak kullanılan mikrobiyal mücadele ajanlarından bir tanesidir. Zararlı böceklerin bulunduğu coğrafik bölgelerde bulunan yerel izolatlar, mücadelede önemli avantajlara sahiptirler. Bu çalışmada, Antalya İli'nde tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapıldığı Aksu, Finike, Kaş, Kemer, Konyaaltı, Kumluca ve Manavgat ilçelerinden, bölgeyi en iyi şekilde temsil eden farklı alanlardan entomopatojen fungus ile enfekteli veya enfekteli olduğundan şüphelenilen F. occidentalis bireyleri toplanmıştır. Laboratuvarda stereo-mikroskop altında incelenen trips örneklerinden ölü olanlar, canlı ve hastalık belirtileri gösterenler tespit edilmiştir. Entomopatojen enfekteli olan bireyler SDA ortamına izole edilmiştir. Getirilen örneklerden yapılan izolasyonlar sonucunda; Akanthomyces muscarius türüne ait 2, Alternaria infectoria türüne ait 3, Al. arborescens/brassicae türüne ait 1, Al. infectoria/forlicesenensis türüne ait 1, Sporothrix pallida türüne ait 1, Cladosporium cladosporioides türüne ait 7, Cladosporium oxysporum/cladosporioides türüne ait 1, Fusarium incarnatum/equiseti türüne ait 1, Al. alternata türüne ait 5, Al. alternata/arborescens türüne ait 2, Aspergillus ochraceus türüne ait 1, Fusarium oxysporum/chlamydosporum türüne ait 1, Beauveria bassiana türüne ait 3, Isaria fumosorosea türüne ait 1 ve Lecanicillium psalliotae türüne ait 1 olmak üzere 31 farklı izolat elde edilmiştir. Elde edilen funguslardan etkili 5 izolatı elde etmek amacıyla, entomopatojen fungusların F. occidentalis üzerindeki etkinliklerini belirleme çalışmaları yürütülmüştür. Bu çalışmalar 25±1oC sıcaklık ve %70±5 orantılı neme sahip iklim odasında gerçekleştirilmiştir. 1x107 konidiospor/ml dozda, F. occidentalis'e karşı %75 ve üzeri ölüm oranına sahip Beauveria bassiana M48, Beauveria bassiana M49, Isaria fumosorosea M50, Akanthomyces muscarius DOA1 ve Lecanicillium psalliotae DOA3 izolatları yüksek patojenik özelliğe sahip oldukları belirlendi. Diğer 26 izolat, F. occidentalis'e karşı yürütülen çalışmada patojen özellik göstermedi. Ön deneme çalışmalarında ümitvar derecede patojen olarak belirlenen B. bassiana M48, B. bassiana M49, I. fumosorosea M50, A. muscarius DOA1 ve L. psalliotae DOA3 izolatlarının 1x105,1x106 ve 1x107 konidiospor /ml olacak şekilde hazırlanan spor süspansiyonlarında 25±1°C sıcaklık ve %70±5 orantılı neme sahip iklim odasında F. occidentalis'in farklı biyolojik dönemlerine (larva, pupa ve ergin dişi) karşı patojeniteleri araştırılmıştır. Çalışma kapsamında patojenik olan 5 izolat morfolojik olarak tanılanmış, ayrıca tüm izolatların tür teşhisi moleküler yöntemler kullanılarak doğrulanmıştır. Sonuç olarak, B. bassiana M48, B. bassiana M49, I. fumosorosea M50, A. muscarius DOA1 ve L. psalliotae DOA3 izolatlarının, F. occidentalis'in farklı yaşam dönemlerine karşı gösterdikleri yüksek ölüm oranı nedeniyle biyolojik mücadelesinde etkili bir şekilde kullanılabileceği önerilmiştir.