Antalya'da farklı bölgelerden izole edilen entomopatojen fungusların morfolojik ve moleküler tanısı, Aphis gossypii ve Myzys persicae'ye karşı etkinliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Aphis gossypii ve Myzus persicae zararlılarına karşı Antalya İlinin farklı ilçelerinden izole edilen entomopatojen fungus türlerinin etkinliği araştırılmıştır. Bu amaçla, 2018-2020 yılları arasında Antalya'da tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapıldığı Aksu, Alanya, Demre, Döşemealtı, Finike, Gazipaşa, Kaş, Kemer, Kepez, Konyaaltı, Korkuteli, Kumluca, Manavgat, Muratpaşa ve Serik ilçelerinden alınan 205 toprak ve fungal enfeksiyona maruz kalmış 203 yaprakbitiden entomopatojen fungusların izolasyonları yapılmış ve moleküler yöntemler kullanılarak tanımlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, toprak örneklerinden yapılan izolasyonlarda 23'ü Beauveria bassiana, 6'sı Cunninghamella elegans, 2'si Cu. echinulata, 5'i Clonostachys rosea, 1'i Cl. rogersoniana, 3'ü Isaria farinosa, 2'si Fusarium proliferatum, 3'ü F. fujikuroi, 2'si F. acacia-mearnsii, 1'i F. oxysporum, 3'ü Penicillium bilaiae, 1'i Trichoderma atroviride ve 1'i T. harzianum olmak üzere 7 cinse ait 13 farklı fungus türü izole edilmiştir. Yaprakbitlerinden yapılan izolasyonlarda ise 12'si B. bassiana, 2'si Purpureocillium lilacinum, 2'si Aspergillus insuetus, 2'si A. flavus ve 1'i Alternaria alternata olmak üzere 4 cinse ait 5 farklı fungus türü izole edilmiştir. Tüm fungus izolatlarının ITS bölgesine ait ITS1/ITS4 PCR ürünlerinin, BbSr-2, BbDs-4, BbDm-2, BbFn-2, BbKm-2, PlKa-1, PlMp-1 izolatlarının mRNA translation elongation factor 1-alpha (EF1 alpha) gen bölgesine ait 983/2218 PCR ürünlerinin ve A. gossypii ile M. persicae bireylerinden COIdegF1/COIdegR1 primerleri kullanılarak elde edilen PCR ürünlerinin sekans dizilimleri belirlenmiştir. İzolatlara ait sekans verileri NCBI BLAST analizi yardımıyla GenBank'taki benzer türler ile kıyaslanmıştır. BLAST analizi sonucuna göre, her bir tür GenBank'taki diğer türler ile %99-100 oranında benzerlik göstermiş ve böylelikle tüm fungus izolatlarının ve A. gossypii ile M. persicae'nin tür düzeyindeki moleküler teşhisleri doğrulanmıştır. İzolatlara ait sekans dizilimleri kullanılarak filogenetik dendogramlar elde edilmiştir. Elde edilen entomopatojen fungus izolatları 1×107 spor mL−1 konsantrasyonda A. gossypii ve M. persicae erginlerine karşı test edilmiştir. Ön patojenite testlerinde virülensliği yüksek bulunan B. bassiana türüne ait BbFn-2, BbKm-2, BbSr-2, BbDs-4 ve BbDm-2 izolatları 5 farklı spor konsantrasyonunda (1x105, 1x106, 1x107, 1x108, 1x109 spor mL-1) A. gossypii ve M. persicae'nin nimf ve erginlerine karşı petri ve saksı denemelerinde test edilmiştir. Test edilen bu dozlarda, BbSr-2, BbKm-2 ve BbDm-2 izolatları 10. günde A. gossypii'nin erginlerinde sırasıyla %83.3, %93.3, %93.3, %100 ve %100; %96.7, %96.7, %96.7, %100 ve %100; %80, %93.3, %96.7, %100 ve %100; M. persicae'nin erginlerinde sırasıyla %100, %100, %100, %100 ve %100; %86.7, %93.3, %96.7, %100 ve %100; %90.0, %93.3, %93.3, %100 ve %100 ölüme neden olmuştur. BbSr-2, BbKm-2 ve BbDm-2 izolatlarının LT50 ve LT95 değerleri, ergin A. gossypii için sırasıyla, 4.66, 6.82 ve 5.26 gün iken; ergin M. persicae için sırasıyla 4.90, 4.66 ve 3.95 gün olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, birbirine yakın patojenite değerleri gösteren B. bassiana BbSr-2, BbKm-2 ve BbDm-2 izolatları, A. gossypii ve M. persicae'ye karşı en virülens izolatlar olarak tespit edilmiştir.