Abstract:
Bu çalışmada Tavşanlı ilçesi (Kütahya-Tunçbilek) sınırları içerisinde yer alan FC Pano açık işletme sahası kömürlerinin organik jeokimyasal ve organik petrografik özellikleri incelenmiştir. Havzada Miyosen yaşlı birimler konglomera, kumtaşı, kil, kiltaşı, kömür ve marndan oluşmaktadır. Alt bitümlü kömürlerin toplam organik karbon değerleri (TOC) % 8,25-55,01, hidrojen indeksi değerleri (HI) 185-389 mg HC/g TOC ve Tmax değerleri 426-437 °C arasında değişmektedir. Rock-Eval piroliz analizi ve organik petrografik çalışmalar ile kerojen tipi II-III olarak belirlenmiştir. Tmax değerleri hidrokarbon üretimi için olgunlaşmamış-erken olgun aralığını göstermektedir. Kömürler potansiyel kaynak kaya özelliği göstermelerine rağmen henüz gaz/petrol oluşturacak kadar olgunlaşmamıştır. Organik fasiyes çalışmalarına göre fasiyes tipi baskın olarak C, birkaç örnekte BC olarak belirlenmiştir. Tunçbilek kömürlerinin hüminit yansıma ölçümleri % 0,48 - 0,60 Ro arasındadır ve olgunlaşmamış-erken olgun organik maddeyi ifade eder. Bu değerlere göre kömür sınıfı alt bitümlü kömür olarak belirlenmiştir. Hüminitler (% 30-80) çalışma alanındaki en baskın maseral grubunu oluşturur. Daha düşük miktarlarda liptinit (% 1-8) ve inertinit (% 2-7) grubu maserallerine de rastlanılmaktadır. Maseral analizi sonuçlarına göre linyitler limnik-limnotelmatik bataklık zonlarında oluşmuşlardır. Kömür örneklerinin elementel analiz sonuçlarına göre karbon (C) miktarı % 23,62-67,20, hidrojen (H) miktarı % 1,72-5,49, oksijen (O) miktarı % 6,41-10,2 arasında değerlere sahiptir. Azot (N) değerlerine bakıldığında ise % 1,27-2,23 arasında değerler göstermektedir. İncelenen kömürler ortalama % 0,17- 2,76 kükürt (S) değerleri ile yüksek değerler sunmuş olup, limnik- limnotelmatik ortamı belirtmektedir.
