Japon bıldırcınlarında korku düzeyi ile bazı verim özellikleri arasındaki genetik ve fenotipik ilişkiler

Abstract

Korku, kanatlılarda kayıplara neden olan ve zorlanım meydana gelmesinde etkili olan önemli faktörlerden birisidir. Kanatlılarda korku durumunun en önemli ölçütlerinden biri olan tonik immobilite, hayvanın kısa bir süre hareketini kısıtlayan bir tepkidir. Bu çalışmada hem ticari öneme sahip, hem de diğer kanatlı hayvanlar için model hayvan olarak kabul edilen Japon bıldırcını kullanılması ile korku düzeyinin kalıtımı ve diğer verim özellikleri arasındaki genetik ve fenotipik ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada daha önce herhangi bir seleksiyon denemesine tabi tutulmamış toplam 42 erkek ve 126 dişiden oluşan bir damızlık sürüsünden elde edilen 400 bıldırcın kullanılmıştır. Bıldırcınlara çıkışta kanat numarası takılarak tartımları yapılmıştır. Haftalık canlı ağırlıklar bireysel olarak ölçülmüş, beşinci ve altıncı haftalarda da tonik immobilite ölçümleri yapılmıştır. Haftalık canlı ağırlık değerleri kullanılarak Gompertz doğrusal olmayan regresyon modeli ile bireysel büyüme analizleri gerçekleştirilmiştir. Tüm bıldırcınlar altı haftalık yaşta kesime sevk edilmiştir. Kesimde karkas, yenilebilir iç organ, abdominal yağ, göğüs, but, kanat ve sırt-boyun ağırlıkları ölçülmüştür. Bıldırcınların çıkıştan kesim yaşı olan altıncı haftaya kadar canlı ağırlık ortalamaları sırasıyla 7.33, 15.16, 28.70, 49.23, 70.35, 91.04 ve 115.24 g olarak bulunmuştur. Bıldırcınların beşinci ve altıncı haftalarda ölçülen tonik immobilite ortalamaları 81.84 s ve 87.54 s olarak tespit edilmiştir. Gompertz büyüme eğrisi modeli parametreleri olan β0, β1, β2 ortalamaları sırasıyla 265.78, 3.92, 0.046 olarak bulunmuş, modelin bükülme noktası yaşının ve ağırlığının da sırasıyla 35.06 gün ve 97.78 g olduğu belirlenmiştir. Altı haftalık yaşta kesilen bıldırcınların sıcak karkas, taşlık, yürek, karaciğer, abdominal yağ ve yenilebilir iç organ ağırlıklarına ilişkin ortalamalar sırasıyla 82.75, 2.89, 1.12, 2.49, 1.27, 6.50 g olarak bulunmuştur. Soğuk karkas, göğüs, but, kanat ve sırt-boyun ağırlıklarının da sırasıyla 86.29, 32.94, 19.79, 6.15, 25.64 g olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada tüm özellikler için kalıtım dereceleri tek ve çok özellikli yöntemlerle tahmin edilmiş olup, çok özellikli yöntemle tahmin edilen kalıtım derecelerinin bir miktar daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Beşinci ve altıncı haftalarda ölçülen tonik immobilite özelliklerine ilişkin kalıtım dereceleri tek özellikli yöntemle 0.01 ve 0.05; çok özellikli yöntemle 0.11 ve 0.21 olarak düşük seviyeli tahmin edilmiştir. Haftalık canlı ağırlıklar ve Gompertz modelinin parametreleri için tahmin edilen kalıtım dereceleri yüksek seviyelidir. Kesim-karkas özelliklerinin ağırlık değerleri için orta-yüksek, oran değerleri için düşük-orta seviyeli kalıtım dereceleri tahmin edilmiştir. Tonik immobilite ölçümleri ile tüm verim özellikleri arasındaki genetik ve fenotipik ilişkiler düşük seviyeli ve genellikle istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Tonik immobilite özelliklerine ilişkin kalıtım dereceleri tek ve çok değişkenli istatistiksel yöntemlerle tahmin edilmiş ve düşük seviyeli olarak 0.01-0.20 arasında olarak bulunmuştur. Tonik immobilite özelliğinin diğer verim özellikleriyle olan genetik ilişkileri de düşük seviyeli (-0.19-0.20) olarak tahmin edilmiştir. Söz konusu özelliğin düşük seviyeli kalıtım derecesine sahip olması ve diğer verim özellikleri ile düşük genetik ilişkili olması nedeniyle korku düzeyinin iyileştirilmesinin de dikkate alındığı bir kanatlı ıslahı çalışmasında bu özelliğin seleksiyon indekslerinde doğrudan yer almasında bir sakınca bulunmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak kanatlılarda korku düzeyinin de iyileştirilmesine yönelik gerçekleştirilecek bir ıslah çalışmasının uzun süreli ve çok özellik kullanılarak yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.