Japon bıldırcınlarında civciv kalitesi ile bazı verim özellikleri arasındaki genetik ve fenotipik ilişkiler

Abstract

Günlük yaştaki civciv kalitesi satılabilir ürün miktarını doğrudan etkilediğinden dolayı büyük ekonomik önem taşımaktadır. Ticari üretimde civciv kalitesi nicel ve nitel bazı yöntemlerle belirlenmektedir. Nitel yöntemlerden olan Tona ve Pasgar skoru, son yıllarda araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Bu çalışmada Japon bıldırcınlarında bir günlük yaştaki civcivlerde Tona ve Pasgar Skor yöntemi kullanılarak kalite puanları ve diğer verim özellikleri ile bunlara ait kalıtım derecesi tahminleri ile diğer özellikler ile aralarındaki genetik ve fenotipik ilişkilerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Literatürde kanatlı türlerinde civciv kalitesinin nitel yöntemlerle tespit edilmesi sonucunda elde edilen değerlere ilişkin kalıtım derecesi tahminleri ve bunların verim özellikleriyle aralarındaki genetik ilişkileri konu eden herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Araştırmada daha önce herhangi bir seleksiyon denemesine tabi tutulmamış toplam 42 erkek ve 126 dişi damızlık bıldırcından elde edilen 867 birey denemenin hayvan materyalini oluşturmuştur. Kuluçkadan çıkan civcivler kuruyana kadar beklenip ardından kanat numarası takılmış ve akabinde Tona ve Pasgar yöntemleriyle civciv kalite puanları belirlenmiştir. Civcivlere kanat numarası takılmasıyla pedigri kayıtları oluşturulmuş, deneme boyunca bu kanat numaraları kullanılarak çıkıştan sekizinci haftaya kadar olan tüm haftalık tartımlar ve sekiz haftalık yaşta gerçekleştirilen kesim-karkas ölçümleri bireysel olarak elde edilmiştir. Gompertz doğrusal olmayan regresyon fonksiyonu ile bıldırcınların büyüme eğrilerinin analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada günlük yaştaki bıldırcın civcivlerinin Tona ve Pasgar skor yöntemleri kullanılarak belirlenen kalite puanlarının ortalamaları sırasıyla 98.69 ve 9.80 olarak bulunmuştur. Çıkıştan sekizinci haftaya kadar canlı ağırlık ortalamaları da sırasıyla 8.06, 22.77, 36.45, 55.48, 76.36, 95.05, 114.59, 132.51, 150,71 g olarak bulunmuştur. Gompertz modelinin β0, β1 ve β2 parametrelerine ilişkin ortalamalar sırasıyla 253.25, 3.25, 0.038 olarak bulunurken, modelin bükülme noktası yaşı ve ağırlığına ilişkin ortalamaların sırasıyla 35.60 gün ve 93.37 g olduğu belirlenmiştir. Denemede sekiz haftalık yaşta kesilen bıldırcınların sıcak karkas, taşlık, yürek, karaciğer, abdominal yağ ve yenilebilir iç organ ağırlıklarına ilişkin ortalamalar 108.27, 3.77, 1.44, 3.22, 1.62 ve 8.44 g olarak bulunmuştur. Soğuk karkas ağırlık ortalaması 112.89 g, göğüs, but ve sırt-boyun ağırlık ortalamaları sırasıyla 42.98 g, 25.94 g ve 33.41 g şeklindedir. Çalışmada sıcak karkas randıman ortalaması % 71.79, soğuk karkas randıman ortalamasıı % 74.86 olarak tespit edilmiştir. Tona ve Pasgar skor yöntemleriyle belirlenen civciv kalite özellikleri için hem tek özellikli yöntem ile hem de çok özellikli yöntem ile tahmin edilen kalıtım dereceleri düşük seviyeli olarak bulunmuş olup, sırasıyla 0.08 ve 0.09'dur. Japon bıldırcını civcivlerinin kuluçkadan çıkış ağırlığı için kalıtım derecesi 0.41-0.40 olarak bulunurken; haftalık canlı ağırlıklara ilişkin kalıtım derecesi tahminlerinin tümü (0.42-0.58) yüksek seviyelidir. Benzer şekilde sıcak karkas, soğuk karkas, yenilebilir iç organlar ve karkas parçalarının ağırlıkları için orta-yüksek seviyeli kalıtım dereceleri tahmin edilirken, abdominal yağ ağırlığı için tahmin edilen kalıtım derecesi düşük seviyelidir. Civciv kalitesi özelliğinin diğer verim özellikleriyle olan genetik ilişkileri de düşük seviyeli ve -0.10 ile 0.10 aralığında tahmin edilmiştir. Bunun yanında günlük yaşta civciv kalitesinin Tona ve Pasgar yöntemleriyle elde edilen değerleri arasındaki fenotipik ve genetik korelasyon katsayılarının pozitif yönlü ve kuvvetli (her ikisi de 0.82) bulunmuş olması, söz konusu ölçüm yöntemleriyle elde edilen sonuçlar arasındaki tutarlılığı göstermektedir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda, bıldırcınların bir günlük yaştaki civciv kalitesi ile çalışmada ele alınan çoğu verim özelliğiyle istatistiksel olarak önemli bir ilişki içerisinde olduğunu söylemek de mümkün değildir. Tona ve Pasgar yöntemleriyle belirlenen civciv kalitesi özelliklerinin oldukça düşük seviyeli kalıtım derecesine sahip olmaları ve diğer verim özellikleri ile de düşük genetik ilişkili olmaları nedeniyle ıslah çalışmalarında seleksiyon indekslerine eklenmesinin güç olduğu düşünülmektedir. Civciv kalitesi özelliği için meydana gelen varyasyon incelendiğinde, toplam varyansın Tona skorun için toplam varyansın % 4.06'sı, Pasgar skoru için de toplam varyansın % 4.48'i genetik faktörler tarafından açıklanabilirken, geriye kalan çevreden kaynaklı varyansın oranlarının sırasıyla % 95.94 ve % 95.52 olduğu görülmüştür. Bu durumda söz konusu ıslah çalışmalarında civciv kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla bu özelliğin damızlık değerinin kullanılmasının yerine civciv kalitesini etkileyen nem sıcaklık gibi çevresel şartların iyileştirilmesi üzerinde durulması tavsiye edilebilir.