Burkulması engellenmiş çelik çaprazlar ile güçlendirilmiş kusurlu betonarme yapıların yapı tanı teknikleriyle incelenmesi

Abstract

Ülkemize coğrafi konum itibariyle bakıldığında aktif bir deprem kuşağında yer aldığı, yüzölçümü olarak yüzde 96'sının deprem kuşağında bulunduğu, nüfusumuzun ise yüzde 98'inin deprem kuşağında yaşadığını ve çok kısa periyotlarla büyük çaplı depremlere maruz kaldığı görülmektedir. Meydana gelen orta şiddetteki depremlerde dahi, gerek tasarımsal kusurlar gerekse kullanılan malzeme kalitesinin düşüklüğü ve binalardaki kötü işçilik nedeniyle büyük can ve mal kayıpları meydana gelmektedir. Ülkemizdeki depreme karşı yetersiz yapı stoku insanların can ve mal güvenliğini, sosyal ve ekonomik hayatını ciddi anlamda tehdit eder duruma gelmiştir. Oluşan bu tehdidi bertaraf etmek için iki farklı çözüm yolu vardır. Birincisi yapıların yıkılıp yeniden yapılması ikincisi mevcut yapıların güçlendirilmesidir. Yeni nesil güçlendirme metotlarını incelediğimizde eksenel rijitlikleri fazla olan yatay yük taşıyıcı elemanı olarak kullanılan Burkulması Engellenmiş Çelik Çaprazlar (BEÇÇ'ler) dikkat çekmektedir. BEÇÇ'ler çekme ve basınç kuvvetlerine maruz kaldığında simetrik histeretik davranış göstermektedir. Bu da BEÇÇ'lerin uygulandığı yapının dinamik yükler altındaki davranışını olumlu yönde etkilemektedir. BEÇÇ'ler ile güçlendirilmiş yapılarda yapı tanı teknikleri (health monitoring) BEÇÇ'lerle güçlendirilmiş betonarme çerçevelerin güçlendirme öncesi, güçlendirme sonrası ve deprem kuvvetlerinin etkidikten sonraki dinamik ve yapısal özelliklerin çıkartılmasına, hasar durum tespitine olanak sağlamaktadır. Bu tezde, 116M231 numaralı TÜBİTAK projesi kapsamında statik deney yöntemi ile test edilen ve özellikle 2000 yılı öncesi yapılarda gözlenen yapısal kusurları içeren, iki adet üç boyutlu iki katlı 3x1 açıklıklı ½ ölçekli BEÇÇ'ler ile güçlendirilmiş betonarme yapıların ,muhtelif aşamalardaki yapısal durumu ve deney sonrası hasar tespiti yapının muhtelif yerlerinden ölçülen ivme verileri ışığında yapısal tanımlama yöntemiyle incelenmiş ve karşılaştırılmıştır.