Örtüaltı domates yetiştiriciliğinde topraktan ve yapraktan ticari amino asit uygulamalarının kalite ve verim üzerine etkileri

Abstract

Antalya ilinin Kumluca ilçesinde yapılan bu çalışmada, son yıllarda tarımsal üretimde kullanımı artan amino asidin, örtü altı domates yetiştiriciliğinde yapraktan, topraktan ve hem topraktan hem de yapraktan yapılan farklı uygulamalarla en uygun dozaj ve uygulamayı tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışmanın yapıldığı üretici serasında güzlük domateste, yapraktan (0, 50, 100 ve 200 ml), topraktan (0, 500, 1000 ve 2000 ml) ve hem yapraktan ve hem de topraktan olmak üzere üç farklı şekilde uygulanmıştır. Bu üç farklı uygulamadaki farklı amino asit dozlarının bitki, meyve ve toprakta ne gibi değişimlere sebep olacağı tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmadaki 16 farklı konu üç tekerrürlü olarak toplamda 48 parselde yürütülmüştür. Araştırma sonucunda yapılan değerlendirmelerde; topraktan 1000 ml ve yapraktan 200 ml amino asit uygulamalarında bitki başına düşen toplam verimde kontrol uygulamasına göre %49'luk bir artış tespit edilmiştir. Yalnız topraktan uygulanan 1000 ml'lik amino asit uygulamasında; ortalma meyve çapı 65.44 mm, ortalama meyve ağırlığı 131.57 g, sadece yapraktan 200 ml amino asit uygulamasında ortalama meyve ağırlığı 131.67 g, ortalama meyve çapı 65.43 mm ile en yüksek değerler tespit edilmiştir. Meyve örneklerinin analizileri sonucunda; topraktan 1000 ml uygulamasında toplam azot %3.28, topraktan 500 ml aminoasit uygulamasında meyvenin fosfor ve çinko kapsamı sırasıyla %0.30 ve 20.05 mg kg-1, yalnız yapraktan 200 ml uygulamasında toplam azot %3.19 değerleri en yüksek olarak bulunmuştur. Topraktan 2000 ml ve yaprakta 100 ml amino asit uygulandığında ise meyvenin demir kapsamı 28.67 mg kg-1 ile en yüksek değer elde edilmiştir. Yaprak örneklerinde yapılan analizler sonucunda; topraktan 1000 ml uygulamasında toplam azot % 3.33, topraktan 2000 ml amino asit uygulamasında yaprakların fosfor ve mangan kapsamı sırasıyla % 0.28 ve 120.80 mg kg-1, yapraktan 200 ml uygulamasında toplam azot % 3.29 toplam mangan 122.23 mg kg-1 ve yapraktan 100 ml uygulamasında %0.28 değerleri en yüksek olarak bulunmuştur. Topraktan 2000 ml ve yapraktan 200 ml amino asit uygulandığında ise yaprakların demir kapsamı 41.00 mg kg- 1 ile en yüksek değer tespit edilmiştir. Toprak örneklerinde yapılan analizler sonucunda 0-20 cm toprak derinliğinde; en yüksek organik madde miktarı (%5.16) ve toplam azot değeri (%0.36) topraktan 2000 ml amino asit uygulamasından elde edilmiştir. 20-40 cm toprak derinliğinde; en yüksek organik madde kapsamı (%4.97), toplam azot içeriği (%0.34), fosfor içeriği (171.70 mg kg-1), potasyum içeriği (1.27 me 100-1 g) topraktan 2000 ml amino asit uygulamasından elde edilmiştir. Tüm uygulama verileri değerlendirildiğinde, topraktan 1000 ml ile birlikte yapraktan da 200 ml interaksiyon uygulamasının etkileri diğer uygulamalara göre istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir. Tüm bu veriler ışığında, hayvansal atıklardan elde edilen bir ürünün tarımsal üretimde verim, kalite ve bazı gelişme parametrelerinde artış sağladığı, ayrıca atıklardan geri dönüştürülerek hem toprak, su kaynaklarına ve çevreye yaratabileceği olumsuzlukların önüne geçilebileceği hem de ekonomik kazanç sağlamasına katkı sağlayabileceği ortaya konulmuştur.