Antalya ilinde üreticilerin sera yatırım kararlarının reel opsiyon yöntemi ile değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada yatırım projelerini değerlendirmede yeni bir yöntem olan reel opsiyonyönteminin sera yatırım projeleri üzerine uygulanabilirliği araştırılmış, sera yatırım projelerinin değerlendirilmesinde kullanılan mevcut net bugünkü değer yönteminin yeterliliği sorgulanmıştır. Çalışma kapsamında Antalya ili ve ilçelerinden serada sebze üretimi yapan toplam 65 yatırımcı ile yüz yüze anket yöntemi kullanılarak yatırım kararlarına etki eden faktörler, yatırım kararlarını değerlendirme yöntemleri ve üretim verileri elde edilmiştir. Elde edilen verilere göre yatırımcıların %73.4'ünün mevcut yatırımlarını sürdürecekleri belirlenmesine rağmen %84.6'sının yeni yatırım yapmayı ya da mevcudu genişletmeyi düşünmedikleri tespit edilmiştir. Bu duruma neden olan etken ise ürün satış fiyatlarındaki sürekli belirsizlikler ve maliyetlerin düzenli artışı olarak ortaya çıkmıştır. Yatırımcıların %57.8'inin seraları kapsamında uygulanabilecek yeni bir teknolojiyi risk olarak gördükleri ve bu riski almak istemedikleri de belirlenmiştir. Sonuç olarak sera yatırımcılarının sürekli belirsizlik ve risk altında karar vermekten kaçındıkları ve mevcut proje değerlendirme yöntemlerinin belirsizlik ve riski değerlendirmede yetersiz kaldığı belirlenmiştir. Bu doğrultuda hazırlanan sera yatırımı fizibilitesi hem net bugünkü değer yöntemi hem de reel opsiyon yöntemi ile değerlendirilmiş, net bugünkü değeri 1 572 070 TL olarak bulunan proje değeri reel opsiyon yöntemi ile yapılan değerlendirmede 1 750 859 TL olarak hesaplanmıştır. Proje değerindeki bu artış projenin içerisinde barındırdığı erteleme opsiyonunun hesaplanıp proje değerine eklenmesiyle elde edilmiştir.