Krizlerin tarım sektörü ve çiftçilerin dayanıklılığı üzerindeki etkisi: Antalya örtüaltı tarım çiftçileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, krizlerin tarım sektörünün ve çiftçilerin dayanıklılığı üzerindeki etkilerinin belirlenmesidir. Bu doğrultuda son yıllarda meydana gelen, politik kriz niteliğindeki 2015 Türkiye Rusya Uçak Krizi ve ekonomik kriz niteliğindeki 2018 Türkiye Ekonomik Krizi değerlendirmeye alınmıştır. Uçak Krizi'nin değerlendirmeye alınmasının sebebi, politik temelli ortaya çıkan bir kriz olmasının yanında, Antalya tarım sektörünün ana pazarının Rusya olmasıdır. 2018 Ekonomik Krizi'nin değerlendirmeye alınma sebebi ise meydana geliş tarihi ile etkilerinin halen devam ediyor olmasıdır. Çalışmada karma yöntem çerçevesinde, Antalya tarım sektörünün kriz dönemlerinden nasıl etkilendiğinin belirlenmesi ile birlikte, çiftçilerin genel çalışma şartlarının, ekonomik durumlarının, üretim koşullarının, tarım stratejilerine katılım düzeylerinin değerlendirilmesi, çiftçilerin krizler karşısındaki kırılganlıklarının ve krizlere uyum yöntemlerinin belirlenmesi, tarım sektörünün ve çiftçilerin, krizlere karşı kırılganlıklarının azaltılabilmesi ve uyum yöntemlerinin güçlendirilebilmesi için olası tavsiyelerde bulunulması amaçlanmaktadır. Çalışmanın sonucunda, çiftçilerin her iki kriz döneminden de olumsuz olarak etkilenmelerinin yanında, politik temelli bir kriz olan Uçak Krizi'nden daha yüksek düzeyde etkilendikleri belirlenmiştir. Çiftçilerin her iki kriz döneminde de dayanıklılıklarını azaltan kırılganlıklar, mevcut çalışma şartları, girdi maliyetleri, borçlanma, birliklere erişim eksikliği, yönetişim eksikliği ve politikalar olarak belirlenirken, krizlere karşı geliştirilen uyum yöntemleri ise destek ve/veya teşvik almak, yenilikçi üretim yapmak, tasarruf yapmak, komisyoncudan faizsiz kredi almak ve borçlanmak olarak belirlenmiştir. Ekonomik Kriz'den farklı olarak Uçak Krizi döneminde kırılganlık olarak tek pazara ve tek ürüne bağımlılık belirlenirken, uyum yöntemi olarak ürün çeşitliliğinin benimsendiği görülmüştür. Ulaşılan bir diğer önemli sonuç ise politikaların sektörün dayanıklılığı üzerinde ne denli önemli olduğu ve çiftçilerin sektörde devlet kontrolünü daha fazla hissetmek istedikleridir.