Türkiye’de kamu yönetimi denetim reformu ve ombudsman kurumu

Abstract

Ülkemizde kamu yönetimi reformuyla birlikte yönetimin denetimi konusunda da yeni kurumlar ve uygulamalar gündeme gelmiştir. Yönetimin denetimi alanında önemli bir yenilik de ombudsman kurumunun anayasal olarak temellendirilmesi olmuştur. Bu çalışmada, ülkemizde ombudsman denetiminin etkin bir biçimde uygulanabilmesi konusu, kamu yönetimini denetim reformunun genel görünümü bağlamında irdelenecektir.Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de genel olarak denetim kavramı ve ombudsman denetimini ele alınmıştır. İkinci Bölüm'de ülkemizde kamu yönetimi reformu ve bu çerçevede denetim alanında getirilen yeni uygulamaların yanı sıra birey hak arama özgürlüğü kurumlarına değinilmiştir. Üçüncü Bölüm'de ombudsman kurumlarının genel özellikleri ve başarıyla uygulandıkları ülkelerdeki yönetsel, siyasal ve toplusal temellerini ortaya koymak amacıyla İsveç ve Danimarka'da yürütülmüş olan alan araştırmasına yer verilmiştir. Dördüncü Bölüm'de ise alan araştırması bulgularından da faydalanılarak, ülkemizde ombudsman kurumu oluşturulması sürecinin bir değerlendirmesi yapılmıştır.Çalışmamız, İsveç ve Danimarka ombudsman uygulamalarının temel özelliklerinin ortaya konması ve bu bağlamda ülkemizle ilgili değerlendirmeler yapılması amacıyla yürütülmüş betimleyici bir araştırmadır. Araştırmada ağırlıklı olarak nitel veri toplama teknikleri kullanılmıştır. Bununla birlikte nicel verilerden de faydalanılmıştır. Değinilen ülke kurumlarında ilgili görevlilerle derinlemesine görüşmeler yapılmış, kurum faaliyet raporları ve örnek olaylar incelenmiştir. Araştırmanın önemli bir bölümünü oluşturan bu nitel verilere ek olarak, kurumların faaliyet raporlarında yer alan başvurular, denetim konuları, incelemeler ve sonuçları ile ilgili sayısal verilerin bir çözümlemesi de yapılmıştır.Araştırma sonucunda ülkemizde ombudsman denetiminin uygulanabilirliği konusunda çeşitli değerlendirmelere ulaşılmıştır. Bu kapsamda ombudsman kurumlarının başarıyla uygulandığı ülkelerdeki yönetsel, siyasal ve toplumsal temellerin varlığı konusunda ülkemizde çeşitli sorunlar yaşanabilmesinin muhtemel göründüğü sonucuna ulaşılmıştır.