Esnek çalışma saatlerinin kadın çalışanların sosyal rolleri ve çalışma performansı üzerine etkileri: Akdeniz Üniversitesinde bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı esnek çalışma sistemlerinin çalışan kadınların sosyal rolünü nasıl etkilediği ve performansına nasıl yansıdığını ortaya koymaktır. Çalışma hayatında esnekliği ortaya çıkaran nedenler ve kadın çalışanları esnek çalışmaya yönelten faktörlerin belirlenmesi, bu tercih sonrasında çalışanların ve örgütlerin elde ettikleri sonuçlar sorgulanmaktadır. Bu bağlamda araştırma kapsamında esnek çalışmanın iş-aile dengesi, örgütsel bağlılık, iş tatmini ve sonuç olarak çalışanların performansına etkisi ile ilgili alan yazını incelenmiştir.Bu anlamda araştırmanın örneklem alanı için hem mesai saatine uyma zorunluluğu olan idari personeli hem de yasal olarak olmasa da geleneksel olarak daha esnek mesai saatleri ile çalışan akademik personeli bir arada istihdam eden üniversite yapısı tercih edilmiş ve ulaşılabilirlik açısından da Akdeniz Üniversitesi çatısı altındaki birimler ele alınmıştır.Gerçekleştirilen çalışmada hazırlanan soru formu Antalya ilinde kurulu 1.656 akademik ve idari kadın çalışanı olan (Şubat 2010) Akdeniz Üniversitesinin çeşitli birimlerinde uygulanmıştır. Kullanılan soru formu 3 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, esnek çalışma saatlerine karşı tutum, esnek çalışma saatlerinin örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkileri, iş-aile çatışması ve yaşam tatmini sorgulanmaktadır. İkinci bölümde algılanan iş performansını tespit edilmesine yönelik sorular bulunmaktadır. Son bölümde ise demografik sorular yer almaktadır.Çalışmada toplanan verilerden elde edilen bulgulara göre akademik bayan personel için esnek çalışma ile performans arasında doğrudan bir ilişki ortaya çıkmasa da işin esnekliğe uygunluğu artıkça örgütsel bağlılık ve iş tatmini artmakta, örgütsel bağlılık ve iş tatmini de performansı artırmaktadır. İdari personelin performans değerleri ile iş tatmini, işin esnekliğe uygunluğu, örgütsel bağlılık, yaşam tatmini, işin yaşam kalitesine etkisi, iş-aile çatışması ve işten ayrılma niyeti arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır. Tüm bu bilgiler ışığında akademik personele sunulan esnek çalışma saatlerinin örgütsel bağlılığı ve iş tatminini artırarak performansı olumlu yönde etkilediğini ileri sürmek mümkündür. Yapılan analizler göstermektedir ki, esnek saatler dışındaki iş tatmini, örgütsel bağlılık, yaşam tatmini, işin yaşam kalitesine etkisi, iş-aile çatışması ve işten ayrılma niyeti de idari kadın personelin performansını etkilememiştir. İdari kadın personelin performansı bu araştırma kapsamında yer almayan başka faktörlerden etkilenmektedir.Çalışmanın temel sınırlılığı örneklem alanının sadece Akdeniz Üniversitesi birimlerinden oluşmasıdır. Üniversitelerde esnek çalışma uygulamasının kadın çalışanların sosyal rolü ve çalışma performansı üzerine etkileri ile ilgili Türkiye'yi temsil edebilecek daha geniş çaplı yapılmış görgül araştırmalara ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır.