Özet:
Araştırmamızda, Antalya'da bulunan Etibank Ferro- krom fabrikasında çalışan 50 işçiden kan örnekleri alınmış ve kısa süreli doku kültürü hazırlanarak KKD'leri saptan mıştır. Ayrıca, 20 işçinin aynı yöntemle elde edilen meta- faz kromozomları Giemsa bandlama yöntemi ile incelenmiştir. Giemsa bandlama yöntemi ile hazırlanan kary ot ipler değerlendirildiğinde kromozomların yapısında bir anormallik gözlenmemiştir. Buna karşın DM daki harabiyetin göstergesi olduğu kabul edilen KKD'leri incelendiğinde, deney grubunu oluşturan 50 işçinin 9 1 41-0, 71 olan ortalama KKD değerinin, kontrol grubunun ortalama değişim değeri olan 8,18-0*17 den önemli derecede yüksek olduğu bulunmuştur (P<0,01). Ayrıca işçiler fabrikada çalıştıkları bölgeler dikkate alınarak Fırın, Kırma, Atölye, Laboratuvar ve fabrikanın çeşitli böl gelerinde çalışmakta olan Diğerleri şeklinde 5 bölüme ayrıl mış ve her bölümün ortalama KKD değerleri kontrol grubu ile- 63 - ve kendi aralarında karşılaş t irilmiş tır. Bunun sonucunda, bütün bölümlerin ortalama KKD değerlerinin kontrollere göre önemli derecede artmış olduğut ancak en fazla etkilenen bö lümün fırınlarda çalışan işçilerin oluşturduğu grup olduğu bulunmuştur. Bulguların ışığında kromun TSRA da baxabiyet oluşturan etkilerinin muhtemel mekanizmaları tartışılmıştır.
