Osmanlı yönetiminde Kıbrıs (1800-1839)

Abstract

Bu tez, Kıbrıs adasının Osmanlı hâkimiyetinde geçen 1800-1839 yılları arasındaki tarihini bütün yönleriyle incelemektedir. Öncelikle incelenen dönemde adayı etkileyen siyasi ve toplumsal gelişmeler irdelenmiştir. Bu dönemde, Osmanlı imparatorluğunun geneli için sözkonusu olan ve adanın iç yapısından kaynaklanan gelişmeler adayı olumsuz etkiledi. Özellikle 1798-1802 Osmanlı-Fransa savaşı ve 1821 yılında yaşanan gelişmeler Türk ve Rum toplumlarını derinden sarstı. Adanın yönetiminde XVIII. yüzyılda görülen değişiklikler XIX. yüzyılda da devam etti. 1804 ve 1821 olayları reâyâ vekillerinin güç ve nüfuzlarını kırdı. Dolayısıyla bu dönemde ada yönetiminde en önemli görevliler muhassıllardı. Nüfus defterlerine göre on altı kazadan oluşan Kıbrıs adası nüfusu 90 bin seviyelerindeydi. Kıbrıs toplumu geçimlerini Tanzimat öncesinde büyük çoğunlukla tarım ve hayvancılıkla sağlamışladır. Ayrıca adanın doğu Akdeniz'deki ticarî etkinliği varlığını hala sürdürmekteydi. Adadan toplanan vergiler, başta cizye vergisi, devlet hazinesinin önemli gelir kalemleri arasında yer almıştır. İmparatorluğun dağılma sürecine girdiği devirde, Kıbrıs'ta görevli yabancı devlet konsoloslukları, kendi tebaalarının haklarını korumanın ötesinde siyasî faaliyetleriyle de öne çıkmışlardır.