Anadolu Klineleri

Abstract

En erken dönemlerden itibaren, insanın yatma ve uyuma gibi gereksinimlerini karşılamak amacıyla yarattığı klineler, zaman içerisinde estetik kaygılar nedeniyle farklı biçimler ve formlar almıştır.Ucuz olması ve kolay şekillendirilebilmesi nedeniyle ahşaptan yapılmış olan yatakların, çürüme nedeniyle günümüze kadar ulaşması oldukça zordur. Bu nedenle kline araştırmaları için tümülüs ya da oda mezarı gibi doğrudan hava almayan mezar yapıları ile kaya mezarları içerisinde yer alan taş ölü yatakları çok önemlidir. Çünkü insanlar, günlük yaşamda ahşap kullanarak yaptığı kline özelliklerini, mezar yapıları içerisinde kabartma, kazıma ya da boyama tekniklerinden yararlanarak taşa aktarmaktadır. Mezar yapılarının yanı sıra kabartmalar, mezar stelleri, terrakota levhalar, seramikler üzerine betimlenen klineli sahneler de kline türlerini anlamamız konusunda yardımcı olmaktadır.Bugüne kadar mobilya ve kline bacaklarından yararlanılarak yapılan araştırmalara göre, belli başlı 3 ana tipin olduğu tespit edilmiştir: hayvan bacaklı, dikdörtgen ve yuvarlak bacaklı klineler. Hemen hemen her kültürde, ayrıntılardaki birkaç farklılığın dışında, bu 3 tipin örneklerini görmek mümkündür.Anadolu klineleri konusunda İnandık Vazosu üzerinde yer alan kline dışında, M.Ö. 8. yüzyıldan öncesine ait herhangi bir kline örneği bulunmamaktadır. M.Ö. 8. yüzyıl ile M.Ö. 6 yüzyıl arasında kullanılmış olan kline türlerini anlamamızda ise genellikle diğer mobilya türleri yardımcı olmaktadır.Ele geçen tüm Anadolu klineleri incelendiğinde, ortaya çıkan en önemli özellik; klinelerin kültürlere göre değil, zamana göre farklılık göstermesidir.M.Ö. 6. yüzyılın başlarından Hellenistik Dönem'e kadar Lidya, Likya, Pisidia, İonya, Karia ve Aiolis bölgelerinden elde edilen bilgilerle, kültürlerin sahip olduğu ve kullandığı kline türleri saptanabilmektedir. Hayvan bacaklı tip daha çok Anadolu'nun doğusunda görülürken, dikdörtgen tip Anadolu'nun batısında yoğunluktadır. Yuvarlak tip ise en erken dönemlerden itibaren kullanılmıştır. Ancak Hellenistik Dönem ile birlikte tüm bölgelerde yoğun ve gelişmiş bir biçimde görülmektedir.