Parti içi demokrasi: CHP, MHP ve AK Parti

Abstract

Parti içi demokrasi; liderlerin demokrasiyi içselleştirme düzeyiyle, partilerin yapılarıyla, kurumlaşma düzeyleriyle, tüzük ve yönetmeliklerinde tanımlanan örgütlenme biçimleriyle ve belki de en önemlisi toplumda yerleşik olan siyasal kültürle ilgili bir sorundur.Nasıl ki demokrasi çoğunluğun azınlık üzerindeki yönetimi olarak tanımlanıyorsa, parti içinde oluşan oligarşik yapı da demokrasinin tersine azınlığın çoğunluk üzerindeki yönetimi ve hakimiyeti şeklini almaktadır. Bu tezi seçmemde etkili olan düşünce lisans eğitimim döneminde Robert Michels'in Oligarşinin Tunç Kanunu konusunu işlerken, savunduğu düşüncelerin her partide ve daha da ileri giderek her türlü örgütte aşılamaz bir oligarşik yapılanmanın olduğundan bahsetmesiydi.. Bense kendime şu soruyu sordum. Gerçekten de Michels'in belirttiği gibi Oligarşinin Tunç Kanunu yapısalcı ya da kaderci midir yoksa sembolik etkileşimci kuramdan hareketle, oligarşi, parti içi işbölümünde ortaya çıkmakta ve oligarşik yapılanma kaçınılmaz bir sonuç değil; tamamen parti kadrosunun öznel yapısından; örgüt ve demokrasi kültüründen mi kaynaklanmaktadır?Partiler iktidara geldiklerinde tüm toplum düzeyinde kuracakları demokratik yapının bir örneğini, daha iktidara gelmeden parti içi işleyişlerde yaşama geçirmek zorundadırlar. Aksi halde, demokrasiyi içlerinde özümsemeyenler bunu ülke bazında yaşama da geçiremezler. Kendi içinde demokrasiye inanmayan ve gerçekleştirmeye çalışma¬yan bir partinin toplum adına da demokrasi talep etmesi ve bunun mü¬cadelesini vermesini beklemek doğru olmaz. Partiler bir demokrasi kurumu olduğuna göre öncelikle ve bizzat kendilerinin demokratik bir yapıya sahip olmaları gerekir.Araştırma projesi, parti içi demokrasi geleneğinin mevcut sorun alanlarıyla incelenmesini; oligarşinin tunç kanununun siyasi parti içinde oluşmasının nedenlerinin araştırılmasını, sorunların ve çatışmaların, parti tüzük ve programları dikkate alınarak parlamentodaki üç parti; cemaat kültürü ile beslenen AKP, devletçi seçkinci gelenekten beslenen CHP ve milliyetçilik ideolojisi üzerine kurulu MHP özelinde derinlemesine incelenmesini konu almaktadır.