Dünya yurttaşlığı’nın olanaklılığı: Kozmopolitanizm

Abstract

Kozmopolitanizm düşüncesi özünde, tarihsel olarak ?kosmos? ile ?polis? arasındaki kaybedilmiş argümanın tekrar kurulmasına yönelik bir çaba olarak felsefe tarihinde boy gösterir. Kavram olarak ?kosmopolis? felsefi kontekstine yerleştirildiğinde felsefe tarihine karşıtlıkların dikatomik tarihini bozan yeni bir perspektif sunabilir. Çünkü kosmopolis, kosmos ve polis karşıtlıkları üzerinden karşıtlıklar birliğinin bozuluşuna işaret eder.Bu tezde kosmos ve polis karşıtlıkları arasındaki uyum sorunu üç bölümde ele alınmıştır. Antikçağ, Ortaçağ ve Modern çağ üzerinden yapılan kozmopolitanizm düşüncesine yönelik irdeleme, kosmos ve polis anlayışlarının birbirini çağdan çağa nasıl dönüştürmüş olduğunu göstermeye çalışır.Tezin ilk bölümü Antik Yunanda Sokrates öncesi ve Sokrates sonrası filozoflarda değişen kosmos düşüncesine bağlı olarak değişen polis düşüncesini ele almaktadır. Bu bölümün amacı, ?açık polis?in ?kapalı kosmos? anlayışına bağlı olarak Platon ve Aristoteles'te nasıl ?kapalı polis?e dönüştüğünü göstermektir. Tartışma Helenistik kozmopolitanizm düşüncesinin bireyin kosmos ile polis yaşayışındaki uyumunu yeniden canlandırma çabasının olumlanmasıyla sonuçlanır.Tezin ikinci bölümü Hıristiyan Ortaçağda yaratan Tanrı ile yaratılan Dünya ikilemi üzerinden değişen kosmos düşüncesine bağlı olarak değişen polis düşüncesini ele almaktadır. Bu bölümün amacı da, doğaya aşkın tanrı kavramı üzerinden polis'in nasıl Hıristiyan polis'e dönüştüğünü göstermektir. Tartışma Ortaçağın Platoncu ve Aristotelesçi filozoflarının kozmolojiyi teolojiyle birleştirme çabaları üzerinden ilerleyerek vahiy ve akıl çatışması üzerinden yapılan Kilise ve Devlet ayrımının olumlanmasıyla sonuçlanır.Tezin üçüncü bölümü Modern çağda Hümanist Rönesans düşünürlerinin kosmos'a yönelişi üzerinden değişen kosmos anlayışına bağlı olarak değişen polis düşüncesini ele almaktadır. Bu bölümün amacı ise, doğadan kopuk bir insan aklının sonsuz kosmos'u tasarlayışı üzerinden polis'in nasıl metropolis'e dönüştüğünü göstermektir. Tartışma Aydınlanma düşünürlerinin insanın doğa hali üzerine yaptıkları varsayımlar üzerinden ilerleyerek vardıkları toplum sözleşmeci görüşlerin kozmopolitanizm düşüncesi açısından öneminin olumlanmasıyla sonuçlanır.