Ortaokul 6. sınıflarda uygulamalı çevre eğitimi: kuşlarda kuluçka ekolojisinin değerlendirilmesi örneği

Abstract

Yapılan bu araştırmada, ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, duygusal yaklaşım ve davranış eğilimlerinin teorik çevre eğitimi ve uygulamalı çevre eğitimi yoluyla incelenmesi, teorik ve uygulamalı eğitimlerin bunların üzerinde olumlu bir etkide bulunup bulunmadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Tarama modeline uygun olarak yürütülen araştırma ön test-son test kontrol gruplu deneysel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın evreni, Antalya ilinin Serik ilçesinde 2017-2018 eğitim – öğretim yılında öğrenim görmekte olan ortaokul 6. sınıf öğrencilerinden meydana gelmiştir. Araştırmanın örneklemini ise Antalya ilinin Serik ilçesinde öğrenim görmekte olan toplam 80 ortaokul 6. sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Örneklem içerisinde yer alan öğrencilerin seçiminde "basit rastgele örnekleme" yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Avan (2011) tarafından hazırlanmış olan Çevreye Yönelik Bilgi Ölçeği (ÇYBÖ), Çevreye Yönelik Duygu Ölçeği (ÇYDUÖ), Çevreye Yönelik Davranış Ölçeği (ÇYDAÖ) ve Kişisel Bilgi Formu olmak üzere toplam 4 bölümden oluşan yapılandırılmış özellikteki anket ile toplanmıştır. Ölçeklerin güvenirlik analizleri yapılarak, uygulama öncesi kontrol ve deney grubundaki öğrencilere ölçekler ön test olarak uygulanmıştır. Ardından kontrol grubundaki öğrencilere 6 haftalık teorik çevre eğitimi verilmiştir. Deney grubu öğrencilerine ise 6 haftalık teorik çevre eğitimi ile birlikte kuşlarda kuluçka ekolojisi kullanılarak 6 haftalık da uygulamalı çevre eğitimi verilmiştir. Uygulama aşaması bittikten sonra kontrol ve deney gruplarına ölçekler son test olarak uygulanarak veri toplama aşaması tamamlanmıştır. Toplanan veriler nicel analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının karşılaştırılmasında İlişkisiz örneklemler t-testi ve Mann Whitney U testi, ön test ve son test puanlarının karşılaştırılmasında ilişkili örneklemler t-testi ve Wilcoxon işaretli sıralar testi, ölçekler arası ilişkilerde ise korelasyon analizi kullanılmıştır. Teorik ve uygulamalı çevre eğitimi öncesinde ön test uygulanan kontrol ve deney grubunun demografik özelliklerinin, bilgi, duygu ve davranış eğilimlerinin birbirine eşdeğer olduğu yani anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Teorik ve uygulamalı çevre eğitimlerinin sonucunda ortaokullarda uygulamalı çevre eğitiminin, öğrencilerin çevre ile ilgili bilgilerinin artması, çevreye yönelik olumlu duygular geliştirmesi ve davranışlar kazanması için oldukça faydalı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bilgi, duygu ve davranışların birbiri ile pozitif ilişkili öğeler olduğu, öğrencilerde çevre bilinci kazandırılması için birlikte ele alınmaları gerektiği görülmüştür.