Antalya’da Osmanlı dönemi mezar taşları: Alanya ve Manavgat ilçeleri

Abstract

Türk kültür mirasının en güzel örneklerinden olan mezar taşları, tarihe birinci derecede kaynaklık etmeleri açısından büyük önem taşımaktır. Yapıldıkları devrin, kültürün, sanatın, etnik yapının, inancın birer yansıması olan bu çok değerli taş vesikalar bu yönleri ile düşünüldüğünde incelenerek korunması gereken en önemli eserler olmaktadır. Bu neden ile 'Antalya'da Osmanlı Dönemi Mezar Taşları; Alanya ve Manavgat İlçeleri'konulu bu tez çalışması meydana getirilmiştir. Çalışmada ilk olarak bu konu ile ilgili kaynak taraması gerçekleştirilmiş, adı geçen yerlerde mezar taşları tespit edilerek fotoğraflanmış ve katalog kısmı oluşturulmuştur. Yapılan incelemeler sonucunda Alanya ve Manavgat ilçelerinde özgün mezar formunu koruduğu durumlarından anlaşılan 76 mezar yapısı tespit edilmiştir. Bu mezarlar toprak mezar, çerçeveli mezar, sandık mezar ve kapak taşlı mezarlar olmak üzere 4 ana grupta incelenmiştir. Çalışma kapsamında katalog bölümünde baş ve ayak taşı olmak üzere toplam 400 mezar taşı tanıtılmıştır. Bunlardan 262 tanesi baş taşı, 138 tanesi ayak taşıdır. Mezar taşları erkek ve kadın olarak sınıflandırıldığında toplam 262 baş ve 138 ayak taşından, 187 baş ve 96 ayak taşının erkeklere, 63 baş ve 26 ayak taşının kadınlara ait olduğu belirlenmiştir.12 baş ve 16 ayak taşının ise hangi cinse ait olduğu tespit edilememiştir. Mezar taşlarından 3 tanesi 17.yy ikinci yarısına, 5 tanesi 18.yy ilk yarısına, 31 tanesi 18.yy ikinci yarısına, 47 tanesi 19.yy ilk yarısına, 73 tanesi 19.yy ikinci yarısına, 58 tanesi 20.yy ilk yarısına aittir. Geriye kalan 45 baş taşında(7 tanesi ayak taşı ile birlikte) ve baş taşı bulunmayan 15 ayak taşında tarih belirlenememiştir.Mezar taşlarından en erken tarihli örnek H-1085 / M-1674-75 tarihli, en geç örnek ise 1930 tarihlidir.