Dördüncü sanayi devriminin lojistik sektörüne etkileri: Antalya bölgesinde lojistik faaliyettte bulunan işletmelerde bir araştırma

Abstract

Geçmişten günümüze kadar olan sanayileşme süreci, dört farklı dalga üzerinden açıklanmaktadır. Su ve buhar gücü ile çalışan makinelerin keşfi, elektriğin ve montaj hattının yardımı ile seri üretime geçiş ve dünyanın global bir köy haline gelmesine zemin hazırlayan internet ve bilgi teknolojileri alanındaki çığır açıcı yenilikler tarihe tanıklık etmiştir. Batılı ülkelerin üretimdeki rekabet üstünlüklerini yeniden ele geçirme motivasyonu ile hareket ettiği Endüstri 4.0, 2011 yılında Almanya'da ortaya atılarak resmi sanayi politikası haline getirilen bir esnek üretim stratejisidir. Diğerlerinden farklı olarak üstel bir hızla ilerleyen bu devrim; nesnelerin interneti, siber fiziksel sistemler, büyük veri ve otonom robot gibi daha birçok teknolojik yapının, endüstride kullanılmasını mümkün kılmakta ve üretimi akıllı hale getirmektedir. Gen dizilemeden, nanoteknolojilere kadar her alanda tesirlerini hissettirecek olan bu devrimin, lojistik sektöründe etkilerini nasıl göstereceği konusu merak uyandırmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, Endüstri 4.0'ın lojistik sektöründe halihazırda görülen ve gelecekte görülmesi muhtemel olan potansiyel etkiler incelenmiş ve Lojistik 4.0'ı dördüncü sanayi devrimine taşıyacak teknoloji trendleri araştırılmıştır. Çalışmada ayrıca, dünyadaki "akıllı lojistik" uygulamalarına da yer verilerek lojistik hizmetlerde verimlilik sağlayan yenilikler ile ekonomide katma değer yaratmak isteyen Türkiye için bir kıyaslama (benchmarking) merdiveni oluşturması hedeflenmiştir. Çalışmanın yöntemi doğrultusunda, dördüncü sanayi devriminin lojistik sektörüne olan etkileri konusundaki firma yetkililerinin algılarını keşfetmeye yönelik, Antalya bölgesinde lojistik faaliyette bulunan işletmelerde, yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Yüz yüze görüşme kapsamında elde edilen veriler, bilgisayar destekli nitel veri analizi programında çözümlenerek yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular ışığında, firmaların büyük çoğunluğunun Endüstri 4.0'ı, başta üretim olmak üzere tüm iş süreçlerinde teknolojinin başrolde olmasını ve dijital dönüşüm kapsamında da bu süreçlerin birbirine bağlanması olarak algıladıkları ortaya çıkmıştır. Endüstri 4.0'ın lojistik sektörüne olan etkileri noktasındaki algılarda ise sanayileşmedeki dördüncü dalga ile lojistikteki süreçlerin hızlanarak büyük bir ivme kazanacağı, verimliliği ve kalifiye eleman ihtiyacını arttıracağı görüşleri, çoğunluk dahilinde olmuştur.