İbn Bacce’nin siyaset felsefesi

Abstract

Endülüs, İslâm kültür ve medeniyetini Batı'da temsil eden en önemli merkezlerden birisidir. Bu kültür ve medeniyetin içerisinde yetişen İbn Bâcce (ö. 1138) de Endülüs'ün ilk yetkin filozofu olma unvanını haketmiştir. İbn Bâcce özellikle siyaset felsefesi alanında ortaya koyduğu özgün görüşleriyle tanınmaktadır. Onu kendisinden önceki düşünürlerden ayıran ve siyaset felsefesinde özgün kılan husus ise, erdemsiz toplumun erdemli hale gelmesini sağlayacak farklı bir bilgi ve toplum projesi ortaya koymasıdır. Ayrıca onun tesis etmeye çalıştığı bu proje akıl ve ahlâk temellidir. İbn Bâcce erdemli devlet ütopyasına sahip olmasının yanında erdemsiz toplumda yaşamak zorunda kalan erdemli bireyin yani nevâbitin kendi kendini yönetimiyle de yakından ilgilenmiştir. İbn Bâcce'nin nevâbiti, bir taraftan kendisini toplumdaki bozulmalardan korurken diğer yandan da erdemsiz toplumun erdemli toplum olma ümidinin nüvelerini oluşturmaktadır. İbn Bâcce siyaset felsefesinin temel problematiği olan siyaset-mutluluk ve siyaset-din ilişkisi hakkında da önemli tespitlerde bulunmuştur. O, görüşleriyle başta İbn Tufeyl (ö.1185), İbn Rüşd (ö.1198) ve İbn Meymûn (ö. 1204) olmak üzere kendisinden sonraki birçok filozofu da derinden etkilemiştir. Biz bu çalışmayla İbn Bâcce'nin siyaset ilminde göz ardı edilen konumunu belirlemeyi ve kendisinin siyaset felsefesi alanında ortaya koymuş olduğu orijinal görüşleri incelemeyi amaçlamaktayız.