Doğu siyasetname geleneğinde ideal hükümdar düşüncesi “Yönetenlerin Yönetimi “ örneği

Abstract

Sözlük anlamı günümüze kadar birçok kez değişen siyaset kelimesi günümüzde daha çok kamusal düzenin sağlanması ve devlet işlerininin yürütülmesine dair faaliyetleri düzenleyen bir bilim anlamında kullanılmaktadır. Yönetime dair düşüncelerin ilk ortaya çıktığı dönemden günümüze bu faaliyetlerin düzenlenmesi için ilim insanlarının yöneticilere yazdığı tavsiye niteliğindeki eserler doğu toplumlarında siyasetname, batı toplumlarında ise hükümdara ayna(mirror to princes) olarak isimlendirilmiştir. Özellikle doğu toplumlarında siyasetnameler yazarların yoğun olarak kullandığı dini referanslar nedeniyle ahlaki eserler olarak değerlendirilmişlerdir. Haçlı Seferleri döneminde yaşamış ve ilmi faaliyetler bulunmuş olan Ebu Necib Şeyzeri, klasik İslam siyasetname geleneğinin nitelikli bir örneği kabul edilen Yönetenlerin Yönetimi eserini yazmıştır. Yönetim ve savaş stratejileri üzerine ahlaki nasihatler içeren eser Selahaddin Eyyubi'ye sunulmuştur. Türkçe'ye çevrilmesi 18.yüzyılı bulan eser hakkında yapılan çalışmaların azlığı araştırmada itici faktör olmuştur. İtalyan Niccolo Machiavelli de Şeyzeri gibi ideal yöneticiye ve yönetime dair düşüncelerini Prens eserinde anlatmıştır. İki farklı kültür ve coğrafyanın ürünü olan bu eserler özellikle ideal yönetici tarifleri bağlamında tarihsel bir bakış açısıyla karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.