Antalya ilinde son 10 yılda doğal afetlerden zarar gören bitkisel üretim yapılarının yapısal yönden etkisinin incelenmesi ve tarım sigortası destek durumlarının belirlenmesi

Abstract

Tarım sektörü bir ülkede yaşayan insanların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmeleri açısından hayati bir öneme sahiptir. Ülke nüfusunun yeterli ve dengeli bir şekilde beslenmesi ancak düzenli bir tarımsal üretimin yapılmasıyla sağlanacaktır. Özellikle son yıllarda dünyada yaşanan küresel ısınma nedeniyle, dünya nüfusunun büyük bir bölümü açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. Dikkatsiz ve bilinçsiz su kullanımı nedeniyle azalan su kaynakları ve değişen iklim şartları tarımsal üretimi önemli boyutlarda etkilemektedir. Bu nedenle artan nüfusun yeterli ve düzenli beslenebilmesi ancak tarımsal üretimde maruz kalınan risklerin minimize edilerek tarım sektörünün geliştirilmesi ile sağlanacaktır. Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de tarım sektörünün önemi büyüktür. Ülkemizde nüfusun önemli bir kısmı kırsal kesimde yaşamakta ve tarımsal üretimle geçimini sağlamaktadır. Bu nedenle ülkemizde tarımsal üretimi etkileyen her türlü risk unsuru etkilerinin azaltılması, düzenli bir tarımsal üretimin sağlanabilmesi ve kırsal kesimde yaşayan ve geçimini tarımla sağlayan kişilerin gelirlerinde meydana gelebilecek dalgalanmaların önlenebilmesi için "Tarım Sigortası" çok önemli bir ihtiyaçtır. Antalya'nın örtüaltı üretiminde ülkedeki en büyük paya sahip olması, buna karşın mevcut örtüaltı yapıların büyük bir bölümünün yapısal yönden dayanıksız / yetersiz olması, coğrafi konumu ve iklim yapısı gereği doğal afetlere açık olması gibi nedenlerden dolayı Tarım Sigortasının il genelinde yapılma gerekliliği büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada; Antalya ilindeki bitkisel üretim yapılarının ilde oluşan dolu, sağanak yağış, fırtına, kasırga, hortum ve yangın gibi doğal afetlerden nasıl etkilendikleri, oluşan bu iklimsel afetlere karşı hangi oranda dayanabildikleri ya da bu olaylardan nasıl zarar gördükleri belirlenmiştir. Zarar gören bitkisel üretim yapılarının sayıları, yapısal özellikleri, nasıl zarar gördükleri, bu yapıların tarım ve/veya özel sigorta kapsamında olup olmadıkları, eğer sigortalıysa bu sigortadan ne kadar yararlandıkları belirlenmiştir. Ayrıca bitkisel üretim yapılarının taşıyıcı elemanlarının boyutlarının, sera yapı tipinin ve meydana gelen zararın o bölgede oluşan afetin/afetlerin tipi veya şiddeti ile ilişkisi ortaya konulmuştur. Böylece oluşan afetlerin Antalya'nın hangi bölgesinde hangi oranda etkili olduğu, o bölgedeki örtüaltı yapılarını nasıl etkilediği belirlenerek o bölgeler için uygun sera yapı tipi (boyutları, çatı tipi, örtü tipi vs.) ve konstrüksiyon kesitleri önerilmiştir. Sera işletmelerinin %99'u demirci ustası, %1'i özel bir şirket tarafından yapılmıştır. Ayrıca işletme sahiplerinin %77'si kendi parasıyla, %21'i bankadan kredi alarak ve %2'si hibeden faydalanarak serasını yaptırmıştır. Afetlerden zarar gören seraların %72'si doludan, %1'i yağmur ve doludan, %19'u kasırgadan, %1'i şiddetli yağmur ve doludan, %7'si dolu ve kasırgadan zarar görmüştür. Seraların %93'ü son 8 yılda meydana gelen afetlerden zarar görmüştür. Seraların %55'inin sigortalı olmadığı, %44'ünün tarım sigortalı olduğu, %1'inin ise özel sigortalı olduğu belirlenmiştir.