Abstract:
Yapılar deprem, rüzgâr gibi yatay kuvvetlere maruz kaldığında, temellerinde yüksek momentler meydana gelmektedir. Bu durumda temelin bazı bölgelerinde zeminle temas olmadığı için gerilme oluşmamaktadır. Standart statik çözüm ile hesaplama yapıldığında bu bölgelerinde negatif gerilme elde edilir. Bu çözüme göre yapılacak gerilme dağılımı hatalı olacağı için gerilme dağılımı yeniden düzenlenmelidir. Rijit temellerde gerilme dağılımı doğrusal olması sebebiyle gerilme dağılımın yeniden yapılması kolaydır. Hatta şartnamelerde bununla ilgili formüller de türetilmiştir. Ancak elastik temellerde gerilme dağılımı doğrusal olmadığı için bu gerilme dağılımını tahmin etmek oldukça zorlaşmaktadır. Bu tez çalışmasında büyük dış merkezliliğe sahip elastik sürekli temellerdeki gerilme dağılımını belirleyebilen ve bunu formül ile ifade edebilen matematiksel modeller oluşturulması amaçlanmıştır. Bu model oluştururken, dış yükler ile iç kuvvetler arasındaki farkı azaltacak edecek şekilde bir optimizasyon problemi türetilecektir. Türetilen optimizasyon problemi, daha önce etkinliği değişik problemler üzerinde ispat edilmiş meta-sezgisel tabanlı optimizasyon yöntemlerinden olan Yapay Arı Kolonisi, Ağaç Tohum, Biyo-Coğrafya algoritmaları ile çözülerek matematiksel formüllerin elde edilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca farklı zemin koşulları ve yükleme durumlarına analiz edilerek matematiksel formüllerin değişiminin araştırılmıştır. Bu algoritma yöntemlerinin uygulanabilir olduğu gözlemlenmektedir. Bu yöntemlerden en iyi performansı ağaç tohum yöntemi sağlamaktadır. Ancak 0.45L eksantrisite değerinden itibaren performansın düştüğü gözlemlenmektedir.
