Osmankalfalar göleti sulama sahası arazilerinin taban suyu derinliği, toprak ve su parametrelerinin jeoistatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi

Abstract

Son yirmi yıldır gelişen teknolojiyle birlikte uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak su ve toprakların özelliklerinin belirlenmesinde ve örneklenmemiş alanlardaki özelliklerin tahmin edilmesinde çeşitli yöntemler kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle jeoistatistiksel modellemede kullanılan yarıvariogram ve kriging analizleri kullanılarak, su ve toprak özelliğinin mekânsal değişikliklerinin belirlenmesi ve bu özelliğin çalışma alanı içerisinde herhangi bir noktadaki değerinin tahmin edilmesi mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada, Osmankalfalar sulama projesi sahasında Devlet Su İşleri (DSI) tarafından açılan 20 adet gözlem kuyularından, haftalık olarak elde edilen taban suyu derinlik ölçümleri, su ve toprak örneklerine ait analiz sonuçlarının uzaysal değişkenlikleri jeoistatistiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Bu kapsamda, analizi yapılan bu verilerin mekânsal değişimlerinin tespiti amacı ile, tanımlayıcı istatistiklerden histogram, trend analizleri, Normal QQplot ile verilerin dağılımları, mekânsal istatistiklerden yarıvariogram, kovaryans, otokorelasyon ile mekânsal değişim sonuçları ve grafikleri ile değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada, jeoistatistiksel modelleme ve kriging enterpolasyon tekniği ile taban suyu derinliğinin eş seviye, kritik en yüksek ve en düşük eş derinlik ile su ve toprak tuzluluk dağılım haritaları oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, sulama sahasındaki taban suyunun genel akış doğrultusunun ve birbirine yakın konumdaki gözlem kuyularındaki ölçülen değerler arasındaki değişimim belirlenmesi, sulama sezonundaki aylarda ölçülen değerler ile derinlik değişimlerinin etki alanları ve oluşabilecek sorunlu alanların tespiti, taban suyu ve toprak tuzluluk (EC) oranlarının dağılımı ve etkileri ortaya konulmuştur.