Otel işletmelerinin çevreye duyarlı rekabet stratejileri ile dinamik yeteneklerinin rekabet üstünlüğü açısından incelenmesi

Abstract

Son yıllarda işletmelerin yol açtığı ekolojik kirlilik hem ürünlerin hem de hizmetlerin üretim ve tüketiminde giderek artmaktadır. Küresel bir sorun haline gelen bu konu, tüm dünya devletlerinin ortak aldıkları kararlarla çözümlenmeye çalışılmaktadır. Yanı sıra bilimsel çalışmalarda çözüm olarak öne çıkan çevreye duyarlı işletmecilik yaklaşımı, işletmelerin fonksiyonlarını bütünleşik bir çaba ile ekolojik değişkenlere göre yeniden düzenlemeleri üzerine gelişmiştir. Bu durum işletmelerin ekolojik sürdürülebilirlik ile ekonomik sürdürülebilirlik uygulamalarında denge sağlayacak faaliyetlere yönelmelerine neden olmuştur. Böylelikle işletmeler çevreye duyarlı stratejiler ile operasyonel giderlerinde tasarruf sağlayabilir, enerji kaynaklarının kullanımını azaltabilir, kirliliği en aza indirebilir, ekoloji konularında bilinci artan müşterilerin taleplerini karşılayabilir ve itibarını arttırabilir hale gelmiştir. Günümüzde işletmelerin çevreye duyarlı uygulamaları sadece ekolojik sürdürülebilirlik için değil aynı zamanda rekabet üstünlüğünde bir araç olarak da kullanır hale gelmiştir. Özellikle konaklama sektöründe son yıllarda artan rekabet otel işletmelerini farklı stratejiler ve özgün yetenekler ile ortalama üzerinde performans elde etme çabasına itmiştir. Bu çalışmanın amacı, konaklama sektöründe faaliyet gösteren otellerin çevreye duyarlı rekabet stratejileri (maliyet liderliği ve farklılaşma) ile dinamik yetenekleri alt boyutlarının (uyarlanma yeteneği/adaptive capability, emilim yeteneği/absorptive capability ve yenilikçilik yeteneği/innovative capability) rekabet üstünlüğü üzerindeki etkisini ayrıntılı olarak incelemektir. Araştırmanın veri toplama sürecinde nitel ve nicel araştırma yöntemlerinden faydalanılmıştır. Nitel araştırma kapsamında 6 adet kalite departman yöneticisi ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Nicel araştırma kapsamında ise Antalya'da faaliyet gösteren 5 yıldızlı ve Yeşil Yıldız belgesine sahip 55 otelin yöneticisine araştırmacı tarafından geliştirilen soru formu yöneltilmiştir. Araştırma bulguları çevreye duyarlı rekabet stratejileri, dinamik yetenekler ve rekabet üstünlüğü arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir.