Türkiye’nin 2007-2017 dönemindeki turizm gelişiminin ve eğilimlerin incelenmesi ve Akdeniz çanağı ülkelerinin değişim payı analizi

Abstract

Türkiye'nin rakip ülkelere göre hangi pazarlarda uzmanlaşmış, hangi pazarlarda uzmanlaşmamış olduğu, hangi alanlarda rekabet avantajının olduğu hangilerinde dezavantajlı olduğu bilinmemektedir. Dolayısıyla araştırmanın doğal amacı bu problemin çözümlenmesi ve konu ile ilgili kısıtlı literatüre katkı yapmak olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda Türkiye'deki 2007-2017 dönemindeki turizm verilerinin ve Akdeniz çanağında yer alan ülkeler arasında yapılan değişim payı (shift-share) analizi ile bölgesel değişimlerin analiz edilip bu sektördeki eğilimleri ve nedenlerini belirleyerek önerilerde bulunulması nedeni ile çalışma özgün bir değere sahiptir denilebilir. Böylelikle Türkiye'nin zayıf alanlarının iyileştirilmesi konusunda öneriler sunulması hedeflenmiştir. Tez çalışmasında ikincil veri kullanılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri ve Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü'nün Turizm İstatistikleri kullanılmıştır. Bu bağlamda TÜİK'in çıkış ve giriş yapan ziyaretçi verileri araştırmada kullanılmıştır. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü'nün Turizm İstatistikleri kapsamında ise Türkiye, İspanya, İtalya, Fransa ve Yunanistan'ın 2011 ve 2015 yılları gelen turist sayıları kullanılarak değişim payı analizi yapılmıştır. 2016 yılındaki Rusya krizi, Sultanahmet Meydanı'nda yaşanan terör saldırısı ve Avrupa'da yaşanan mülteci ve politik krizlerden dolayı Türkiye hem turist sayısında hem de turizm gelirlerinde büyük bir kayıp yaşamıştır. Yaşanan krizler, terör olayları ve politik istikrarsızlık gibi durumlarda turizm bağlamında gelirlerin hızlı bir düşüş eğilimine girdiği harcama türlerinin "tur hizmetleri" sebebve "marina hizmetleri" olduğu belirlenmiştir. Ziyaretçiler tarafından en çok tercih edilen konaklama türü otel, motel, pansiyon vb. olarak belirlenmiştir. Kriz dönemlerinde alışveriş nedeniyle gelen ziyaretçi sayısında artış yakalanmıştır. Avrupa pazarında Türkiye ve İtalya rekabet avantajına sahipken, bu pazarda uzmanlaşmamışlardır. Türkiye Asya Pasifik pazarında uzmanlaşmış olmasına rağmen rekabet dezavantajına sahiptir. Amerika pazarında Türkiye ve Yunanistan rekabet avantajına sahipken, bu pazarda uzmanlaşmamışlardır. Afrika pazarında Türkiye ve İspanya rekabet avantajına sahipken, bu pazarda uzmanlaşmamışlardır. Türkiye Orta Doğu pazarında rekabet avantajına sahip ve aynı zamanda bu pazarda uzmanlaşmıştır. Sonuç olarsebebak Türkiye'nin Avrupa, Amerika ve Afrika pazarlarında sahip olduğu rekabet avantajını korumak ve kaybetmemek için bu pazarların dinamiklerini takip etmesi ve bu yönde uzmanlaşması önerilmektedir.