Devlet teşviklerinin işletmelerin marka değerine etkisi: Antalya ilindeki KOSGEB uygulaması

Abstract

Bu çalışmada devletin finansman desteklerinin marka değerine etkisi araştırılmaktadır. Firma, değerini, kendisine rekabetçi üstünlük sağlayacak değerli kaynaklara yatırım yapabilme yeteneğinden alır. Firmanın maddi kaynakları materyaller, üretim tesisi, makine ve teçhizat gibi kaynaklarıdır. Maddi olmayan kaynakları ise firmanın ve firmanın ürünerinin/hizmetlerinin itibarı, müşteri sadakati ve yetenekli işgücü gibi kaynaklarından oluşmaktadır. Yakın geçmişte gerçekleştirilen, firmanın piyasa değeri ile marka değeri arasında ilişkiyi inceleyen ampirik çalışmalar marka değerinin piyasa değerine önemli bir etkisi olduğunu ve marka değerinin firma piyasa değerine oranının giderek arttığını göstermektedir. Marka değerinin belirleyicilerini araştıran geniş bir literatür mevcuttur. İnovasyon, pazarlamayla ilgili maddi olmayan varlıklar, insan sermayesi (becerikli, bilgili, deneyimli işgücü) marka değerinin temel belirleyicileri arasındadır. Bu belirleyicilere yatırım yapabilmek finansal kaynakları gerektirir ki pek çok Küçük ve Orta Ölçekli İşletme (KOBİ) için bu kaynaklara ulaşmak zordur. Hemen hemen bütün ekonomilerde (ister gelişmiş olsun isterse de gelişmekte) KOBİ'ler ekonomideki teşebbüslerin sayıca en önemli kısmını teşkil ederler ve bu işletmelere yönelik devlet destekleri giderek artmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye'deki işletmelerin %99'u KOBİ'dir ve KOBİ'lere yönelik bir çok destek programı bulunmaktadır. Bu çalışmada devletin finansal desteklerinin Türk KOBİ'lerinin marka değerine etkisi olup olmadığı araştırılmaktadır. Örneklem 2006-2010 döneminde devletin finansal desteğinden yararlanmış Antalya'da yerleşik on beş KOBİ'den oluşmaktadır. Bu firmaların finansal verileri ve Hirose Yöntemi kullanılarak firmaların marka değerleri 2006-2010 ve 2011-2015 dönemleri için hesaplanmış ve karşılaştırılmıştır. Çalışmanın bulguları seçilen on beş şirketten on ikisinin finansman desteği sonrası marka değerlerini artırdığını, üretimde maliyet avantajı sağlayan ve pazarlamayı etkin bir şekilde kullanan firmaların marka değerini artırma olasılıklarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Marka değerinin belirleyicilerini araştırmak için geliştirilen regresyon modelinde sağlanan desteğin istatistiksel olarak anlamlı tek bağımsız değişken olduğu görülmüştür.