Doğu Roma İmparatorluğu Iustinianus ve Sasani imparatoru Hüsrev Anuşirvan’ın Doğu Akdeniz politikalarının karşılaştırılması

Abstract

Bu doktora tez çalışmasında Sasani imparatoru Hüsrev Anuşirvan ile Doğu Roma imparatoru Iustinianus'un paralel hayatları (bioi paralleloi) ve Doğu Akdeniz politikaları mercek altına alınarak söz konusu iki imparatorun emperyal ideolojileri karşılaştırılmaktadır. Adaletiyle kendi dönemi ve kendisinden sonraki dönemleri etkisi altında bırakan Hüsrev ile çağdaşı Iustinianus'un benzer ve farklı yönleri ele alınmakta ve VI. yüzyılın tam bir resmi ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Çalışmada birincil kaynaklar bakımından VI. yüzyıl kapsamında özellikle Hüsrev ve Iustinianus'a ilişkin antik kaynaklar (Romalı, Ermeni, Süryani, Arap/İslam tarihçilerinin eserleri) epigrafik belgeler ve arkeolojik bulgular tespit edilerek edisyon kritikleri kullanılmış ve elde edinilen veriler modern literatür dikkate alınarak teze işlenmiştir. Her iki imparatorunda seleflerinden devraldıkları imparatorlukların çöküş içerisinde olması ve her ikisinin de imparatorluğu refaha çıkarmak için bir dizi reform gerçekleştirmesi ve birbirlerinin aynadaki yansımaları olmaları çalışmanın ana konusunu teşkil etmektedir. Bu amaçla Hüsrev Anuşirvan ile Iustinianus'un paralel hayatları doğumlarından ölümlerine kadar – soyları, eğitimleri, gençlik yılları, erdemleri, kusurları, başarıları (askeri/siyasi) – titizlikle karşılaştırılmakta ve Doğu Roma İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu'nun dış politikalarında esas etken olan unsurlar tespit edilerek VI. yüzyıl Doğu Akdeniz'inin siyasi tarihinin şekillenmesinde iki imparatorluğun oynadığı rol üzerinde durulmaktadır.