Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi yerleşkesi peyzaj aydınlatmasının kalite ve enerji verimliliği bağlamında irdelenmesi

Abstract

Ülkemizdeki üniversite sayısı sürekli artmakta olup, bu üniversitelerden bazıları büyük yerleşke alanlarına sahiptir. Bu yerleşkeler gündüz kullanıldığı gibi akşam/gece de kullanılmaktadır. Bu alanların akşam/gece kullanımı açısından (güvenlik, estetik vb) aydınlatma sistemleri tasarımı önemli bir yer tutmaktadır. Fakat her alanının aydınlatılmasının maliyet ve ekoloji açısından sakıncaları vardır. Bu yüzden uygun aydınlatma tasarımları ile alanların sürdürülebilirliği sağlanabilmektedir. Ekolojik sürdürülebilirlik, bir alanda bulunan bitkilerin, canlıların ve toprağın birlikte gelişimi ile mümkün olmaktadır. Aydınlatma sonucu ortaya çıkan ışık kirliliği, yansıma, sıcaklık vb. etkenlerle canlı ve cansız öğeler üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilmektedir. Bu yüzden uygun bir aydınlatma tasarımı ile bu olumsuz etkiler azaltılmalı ve ekolojik sürdürülebilirlik sağlanmalıdır. Ekonomik sürdürülebilirlik ise maliyetin düşük tutulması ve uygun peyzaj tasarımlarının oluşturulması ile mümkün olmaktadır. Bu çalışmada Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi yerleşke alanının güncel aydınlatma tasarımı incelenmiş ve sürdürülebilir yerleşke bağlamında aydınlatma tasarımı önerileri geliştirilmiştir. Çalışma beş aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada; Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Yerleşkesi alan kullanımları (binalar, rekreasyonel alanlar, yeşil alanlar, yaya yolları araç yolları vb.) belirlenmiştir. İkinci aşamada; çalışma alanı analiz edilmiş, çalışma alanı üzerinde gerekli fotoğraflar çekilmiş, alan üzerindeki güncel aydınlatma sistemlerinin tespiti yapılmış ve lüksmetre kullanarak güncel aydınlatma değerleri ölçülmüştür. Üçüncü aşamada; çalışma alanı üzerinden elde edilen veriler dijital ortama aktarılarak, optimum aydınlatma değerleri hesaplanmış, alan üzerinden elde edilen sonuçlar ile dijital ortamdan elde edilen sonuçlar kıyaslanmış, aydınlatma açısından tasarım hataları tespit edilmiş, değerler arasındaki farklılıklar istatistiki olarak belirlenmiş, çalışma alanı üzerinde aydınlatma sistem önerileri getirilmiş ve uzmanlar grubu oluşturarak gerekli görüşmeler yapılmıştır. Dördüncü aşamada; öğrenciler, akademik ve idare personel ile çalışanlar üzerinden anket çalışması yürütülmüştür. Son aşamada ise; öneriler geliştirilmiştir. Peyzaj Mimarlığı meslek alanı açısından bugüne kadar yapılan çalışmalarda, aydınlatma sistemlerinin nicel olarak ölçülmediği, "Uluslararası Aydınlatma Komisyonu" tarafından belirlenen standartlara uygunluklarının ölçülmediği gözlemlenmiştir. Yapılan bu çalışmada ile aydınlatmanın nicel yönü de ele alınmış, uluslararası standartlara uygunluğu tespit edilmiş ve sonucunda bu ölçütlere uygun tasarım önerileri getirilmiştir. Çalışma sonucunda; yerleşke aydınlatma tasarımının standartlara uygun olmadığı, özellikle yeşil alanlarda aydınlatma sorunlarının fazla olduğu, yerleşke aydınlatma tasarımına yönelik getirilen tüm öneriler arasında LED lamba tiplerinin diğer lamba tiplerine oranla daha avantajlı olduğu, güvenlik aydınlatmasının yapılacağı alanlarda güneş panelli aydınlatma direklerinin kullanılmasının avantajlı olduğu, üst örtü olarak andezit, taş ve ahşap kullanımının arttırılıp, koyu renk asfalt ve kauçuk kullanımın azaltılması gerektiği, ekonomik ve ekolojik avantajlar açısından güneş panellerinin önemli olduğu, bu panellerin alana bir anda tamamının kurulması yerine, zamanla panel sayısının artırılmasının daha avantajlı olacağı, kullanılan aydınlatma yazılımının dış mekan aydınlatma hesaplamalarının yapılması amacıyla uygun olduğu tespit edilmiştir.