Sürdürülebilirlik uygulamaları ile lojistik performans arasındaki ilişki : Kazakistan Alamatı bölgesinde faaliyet gösteren lojistik işletmelerde bir araştırma

Abstract

Son yıllarda popüler ve tartışmalı kavramlardan biri olan sürdürülebilirlik, gelecek nesiller için kendi imkanlarını karşılayabilmelerini sağlayan, araştırmaya açık konulardandır. Genellikle çevresel boyutu ön plana çıkmasına rağmen kavram aslında ekonomi ve sosyal boyutu da kapsamaktadır. Sürdürülebilirlik çevre, ekonomi ve sosyal alanlarda bir bağ kurarak işletmelere rekabet gücünü sağlamaktadır. Bununla birlikte sürdürülebilirlik lojistik alanında da önemli yerini almıştır. Sürdürülebilirlik uygulamaları ile lojistik performansı arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik araştırma sayısının çok sınırlı olması ve özellikle Kazakistan'da buna ilişkin araştırmaların olmaması, bu tezin yazılmasında belirleyici olmuştur. Araştırmada Kazakistan Almatı bölgesinde faaliyet gösteren lojistik işletmelerinde yapılan bir uygulamayla, sürdürülebilirlik (çevresel, ekonomik ve sosyal) ile lojistik performansı (gümrük, altyapı, sevkiyat, kalite, izlenebilirlik, zaman) arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Kazakistan Almatı bölgesinde faaliyet gösteren lojistik işletmelerde toplam 149 işgörene anket uygulanmıştır. Çalışanların lojistik işletmelerindeki sürdürülebilirlik uygulamalarına ilişkin görüşleriyle lojistik performansı düzeyini tespit etmek amacıyla kullanılan anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, sürdürülebilirliğin üç boyutuna (çevresel, ekonomi, sosyal), ikinci bölümde lojistik performansına ilişkin toplam 28 adet ifade bulunmaktadır. Öncellikle Faktör analiziyle sürdürülebilirliğin alt boyutları ölçülmüş ve bir araya getirilmiştir, sonra verilerin güvenilirliğini test etmek için güvenilirlik testi yapılmıştır. İşletmelerin özellikleriyle sürdürülebilirik uygulamaları ve lojistik performansı arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını test etmek için varyans analizi yapılmıştır. Ayrıca, çalışmanın ana amacı olan sürdürülebilirik uygulamaları ile lojistik performansı arasındaki ilişki korelasyon analizi ile belirlenmiştir. Araştırma bulgularına bakıldığında, araştırmanın temel problemi olan sürdürülebilirlik uygulamaları ile lojistik performansı arasında bir ilişkinin olup olmadığına dair elde edilen verilerin analizi, değişkenler arasında anlamlı, pozitif yönde ve doğrusal bir ilişkinin varlığını göstermektedir. Hesaplanan korelasyon katsayısı orta derecelidir (r=0,524). Ayrıca sadece sürdürülebilirlik uygulamaları ve lojistik performansının genel haliyle değil, sürdürülebilirlik uygulamalarının çevresel, ekonomik ve sosyal boyutları ile lojistik performans boyutu arasında da anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler bulunmuştur. Boyutlar bazında en yüksek ilişki çevresel sürdürülebilirlik, en düşük ilişki ise sosyal sürdürülebilirlik boyutlarında ortaya çıkmıştır.