Akademik bir disiplin olarak gastronominin konumu : Temellendirilmiş bir kuram çalışması

Abstract

Bu çalışmada gastronomi alanının disiplin olma yolunda hangi konumda olduğunun araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda gastronomi alanı içerisinde yer alan ve bu alanla ilişkili akademik çalışmalar üreten akademisyenlerle görüşmeler yapılarak araştırmacıların görüşleri alınmış ve bu görüşler doğrultusunda gastronominin bir disiplin olarak şu anki konumu incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden temellendirilmiş kuram kullanılmıştır. Çalışma kapsamında toplamda 31 katılımcıyla 27 Eylül ile 7 Aralık 2016 tarihleri arasında görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan ikisiyle zaman kısıtlılığından dolayı telefonla görüşmeler yapılmıştır. Diğer 29 katılımcıyla bağlı bulundukları üniversitelerde görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmacının katılımcıları Türkiye'deki 7 farklı üniversiteden 7 tane gastronomi ve mutfak sanatları ve 1 tane de yiyecek içecek işletmeciliği bölümüne bağlı akademisyenlerden oluşmaktadır. Katılımcılardan dijital olarak alınan ses kayıtları bire bir yazıya aktarılmıştır. Temellendirilmiş kuram yaklaşımına uygun olarak görüşmelerden toplanan verilerin analizi, içerik analizi yoluyla açık, eksensel ve seçici kodlama olmak üzere üç aşamadan oluşmuştur. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizi sonucunda, tema ve alt temalar oluşturulmuş ve ilk olarak kavram ve alan olarak gastronominin 'çok tanımlı/geniş kapsamlı', 'çok bileşenli', 'disiplinler arası', 'özgün araştırma sorusundan yoksunluk', 'uygulama ağırlıklı bir alan olarak görülme' ve 'yeni bir alan olma' gibi özelliklere sahip bir doğasının olduğu belirlenmiştir. Daha sonra gastronomi açısından akademik disiplin olma yolunda 'ilgi görme ve eğitim alanı olarak gelişme', 'yayın sayısı ve olanaklarının artması' ve 'bilim camiasının oluşmaya başlaması' gibi bazı gelişmelerin olduğu ortaya çıkmıştır. Son olarak, araştırmanın katılımcılarının görüşleri doğrultusunda akademik disiplin olma yolunda 'kuramsal altyapı', 'eğitim', 'araştırma alanı', 'yayın sayısı ve olanakları', 'yöntem' ve 'idealize edilen gastronomi araştırmacısı profili' gibi konularda bazı eksiklik ve gerekliliklerin olduğu ortaya çıkmıştır. Gastronomi alanının bilimsel bir disiplin olarak ne konumda olduğuyla ilgili Türkçe ve İngilizce literatürde herhangi bir ampirik çalışmanın olmamasından dolayı bu araştırmanın ilgili literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.