EFQM mükemmellik modeli kriterleri bağlamında Azerbaycan Turizm ve İşletme Üniversitesinde mükemmelliğin incelenmesi

Abstract

Kuruluşlarda kalite yönetimine verilen değer ve önem gün geçtikçe artmaktadır. Kalite günümüzde kuruluşların yönetim sisteminin önemli gerekliliklerinden olup, kurumsal performans iyileştirmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bilimsel araştırmaların sonuçlarına bakıldığında, kalite uygulamaları yapan kuruluşlarda çalışan ve müşteri memnuniyeti ve bağlılığının artması, ürün kalitesinin yükselmesi, paydaşlarla yüksek işbirlikleri ve memnuniyetinin iyileşmesi, pazar payı ve karlılıkta artış, iç ve dış performans göstergelerinde artış ve finansal iyileşmeler görülmektedir. Buradan yola çıkarak, belirtilmelidir ki tüm kuruluşlar yönetim yaklaşımlarını sorgulayabilmeleri için pratik bir araca ihtiyaç duymaktadır. Bu noktada, EFQM Mükemmellik Modeli bu ihtiyaca cevap vermek amacıyla uygulanabilir pratik bir araç haline gelmektedir. EFQM Modeli yöneticilerin/liderlerin, kuruluşlarının ne yaptığına ve hangi sonuçları elde ettiğine ilişkin neden sonuç ilişkilerini anlamasını sağlamaktadır. EFQM Modeli ile herhangi bir kuruluşun sahip olduğu kurumsal mükemmellik derecesini sağlıklı bir biçimde değerlendirmek mümkündür. Yapılan tez çalışmasının amacı Azerbaycan Turizm ve İşletme Üniversitesinin (ATİÜ) Mükemmellik Modeli kriterlerine göre mevcut kalite anlayışının değerlendirilmesidir. Böylelikle ATİÜ'ni EFQM Mükemmellik Modeli kriterlerine göre nerede olduğu, hangi kriterlerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu, güçlü yanları ve iyileştirmeye açık alanları belirlenerek ne durumda olduğu tespit edilmiştir. Tez çalışması ile Azerbaycan Turizm ve İşletme Üniversitesinin faaliyeti ve eğitim sisteminin kalite incelenmesi sonucunda girdi ve çıktılar belirlenerek, üniversitenin gelişimini daha iyiye götürecek gerçekçi stratejiler ortaya koyulmuştur. Elde edilen sonuçların Azerbaycan Turizm ve İşletme Üniversitesi ve paydaşlarına uygulanarak gerçekleştirilecek değişimin yönlendirilmesine ve iyileştirme projelerinin yönetilmesine yardımcı olabileceğine inanılmaktadır. Bu araştırmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel yöntem birlikte kullanılarak araştırma problemine ilişkin daha etkili öneriler ve güvenilir bilgiler ortaya koyulmuştur. Hem nicel hem nitel verilerden elde edilen bulgular karma yöntem vasıtasıyla birleştirilerek yorumlanmış, üniversitenin maddelere göre geliştirilmesi gereken yönleri ortaya koyulmuş ve öneriler sunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre, Azerbaycan Turizm ve İşletme Üniversitesinin EFQM Mükemmellik Modeli kriterleri açısından, ortalamanın altında bir değere ixsahip olmadığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda ATİÜ'nin mükemmeliyeti destekleyen ve teşvik eden kurumun bütününde her açıdan iyileştirmeleri esas alan bir liderlik anlayışına sahip olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ancak ATİÜ'nin EFQM Mükemmellik Modeli'nin tüm kriterilerine yakın olduğu bulunmakla birlikte, hizmetin geliştirilmesi sürecinde toplumsal, yasal ve çevresel verilerin dikkate alınması, insan kaynaklarına ilişkin plan politika ve strateji oluşturulması, müşteri (öğrenci, toplum) ve çalışanların performanslarının değerlendirilmesi ve performans gösterge ve değerlerinin elde edilmesi gibi yönlerinin geliştirilmesi gerektiği saptanmıştır.