Gürcistan’daki romanların (Çingenelerin) sosyolojik görünümü : Tarih, kültür, kimlik

Abstract

Bu tez tüm dünyadaki Romanlar (Çingeneler) ile ilgili genel bilginin yanı sıra Gürcistan'da yaşayan Romanlar (Çingeneler) hakkında bilgi vermektedir. Tez çalışmamın amacı Romanları (Çingeneleri) sadece farklı bir etnik grup olarak analiz etmek değil, aynı zamanda onları bir toplumun parçası olarak, Gürcülerle bağları çerçevesinde incelemektir. Gürcistan'da yaşamakta olan Romanlar (Çingeneler) kendilerini "Tsigane" olarak adlandırsa da, ben tezimde "Romani" (Roman) veya "Bosha" adlarını kullanmayı tercih ettim. Öncelikle dünyadaki Dom, Lom ve Rom nüfusuna dair kesin bir bilginin olmadığını belirtmek gerekmektedir. Romaların (Çingenelerin) Gürcistan'da en fazla 2.000 ila 3.000 kişilik nüfusu olduğu düşünülmekte iken, Lomlar'ın ise 2.000 ila 3.000 arasında olduğu tahmin edilmekte (Elena Marushiakova ve Veselin Popov, 2016: 12). Kafkaslardaki Romanlar (Çingeneler) üzerine yapılan çalışmalar sınırlı düzeydedir, Gürcistan'da da bu konuda yapılan akademik çalışmalar oldukça azdır. Bu çalışma Romanların (Çingenelerin) dominant bir toplumun bir parçası olarak daha derinlemesine anlaşılmaları için gerçekleştirilmiş iki alan araştırmasını içermektedir. Her iki alan araştırması da Gürcistan'da gerçekleştirilmiştir: derinlemesine mülakatlarından oluşan birinci arastirma 2017 yılının Eylül ayında Vaziani isimli yerleşkede 13 Roman (Çingene) ile gerçekleştirilmiştir (6 kadın ve 7 erkek). Anket araştırması ise Tiflis'te 200 Gürcü ile gerçekleştirilmiştir. Her iki yöntem birlikte ele alınıp analiz edildiğinde sadece mevcut problemlerin tespiti açısından değil, aynı zamanda Gürcistan toplumunun problemlerini etkin bir şekilde çözme açısından yararlı olacaktır. Derinlemesine mülakatların amacı Roman (Çingene) bireylerinin sosyo-ekonomik durumu, kültürleri, adetleri ve toplumdaki yaşamları ile ilgili kendi betimlemelerini anlamaktır ve analiz etmektir. Anket çalışmasının ana hedefi ise egemen toplum olarak Gürcülerin Romanlar (Çingeneler) ile ilgili bakış açılarını ortaya koymak ve değerlendirmektir. Elde edilen verilere bakıldığında toplumdaki ana problemin Romanlar (Çingeneler) ve Gürcüler arasındaki iletişimin az olmasından kaynaklandığı görülmektedir. Araştırmalardan elde edilen bulgular Gürcistan'da bir arada yaşayan 2 farklı yapıda topluluğun olduğunu, kültürel dinamik ve sosyal birliktelikler kadar, ayrı yaşam tarzlarının var olduğudur. Roman (Çingene) toplumu ülkedeki çoğunluğu oluşturan Gürcü toplumdan uzak durmakta, Gürcüler ise onları toplumlarının bir parçası olarak görmemektedir. Bundan dolayı her iki yönetimin da amacı sadece söz konusu etnik azınlığın sosyo-ekonomik durumu veya dominant toplumdaki önyargılı algıları üzerinde çalışmak değil, aynı zamanda bu bölünmüş toplumda var olan kültürel farklılıkların olduğu ve birbirleriyle sınırlı bir sosyal ilişki kurdukları nedenlerini derin bir analiz gerçekleştirmektir.