Televizyon yayıncılığında Amerikan formatının hakimiyeti : Türkiye ve Kazakistan örneği

Abstract

Televizyonun gündelik hayatımıza girmesiyle, yaşam tarzımızın vazgeçilmez öğeleri olan tiyatro, sinema ve radyonun popülerliğini zamanla yitirmesine yol açan günümüzün en etkin kitle iletişim aracı haline gelmiştir. Dünyanın her köşesindeki gelişmiş ve geri kalmış ülkelerde kamu ya da özel sektörde yayın yapan televizyon, hayatımızın adeta bir parçası olmuştur. Televizyon, bilgi edinmek, haberdar olmak, eğlenceli zaman geçirmek ve fikir sahibi olmak gibi konularda teknolojik bir sihirli kutu olarak karşımıza çıkmıştır. Günümüzde kitle iletişim aracı olarak en çok yatırım yapılan televizyon dev bir endüstri haline gelmiştir. Televizyon teknolojisi ne kadar gelişmiş olursa olsun, insan yaratıcılığı ve emeğinden oluşan çeşitli içerikli programları izleyicilere sunmak zorunda olduğu bir gerçektir. İşte bu çalışma, bulunduğumuz yüz yıl televizyon yayıncılığındaki program türlerinin gelişimi çerçevesinde Kazakistan ile Türkiye televizyon kanallarının program türlerini ve kanalların politikasını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada Kazakistan'da ve Türkiye'de yayıncılığını sürdüren kanalların prime time zaman dilimindeki programların dağılımı incelenmiştir. Araştırma dönemi olarak 19-25 Mayıs 2018 tarihler arası ele alınmıştır. İncelemeye alınan kanallar her iki ülkede en çok izlenme oranına sahip kanallardır. Kanalların ana yayın akışı (prime time) niteliksel içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Böylelikle iki ülkenin televizyon kanallarının yayıncılık politikası tespit edilmiştir. Çalışmada önem arz eden diğer ana konu ise, Türkiye ve Kazakistan televizyonculuğunda yayınlanan Amerikan yapımlı program türlerinin incelenmesidir. Kazakistan ve Türkiye'de yayınlanan Amerikan yapımlı programlar çeşitli kategorilerde sınıflandırılarak değerlendirme yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda iki ülke televizyon kanalları Amerikan kültürünün etkisi altında yozlaşması ve yok olmasını önlemek için yerli izleyici kitlesini hitap edebilen tarzda pek çok programlar yaparak, Amerikan program formatının hâkimiyeti altından kurtulmak için gayret sarf ettiği ortaya konulmaktadır.